Η μοναδική πόλη στον κόσμο που λειτουργεί χωρίς πολιτική, θρησκεία και χρήματα.

Κι όμως, υπάρχουν εναλλακτικά μοντέλα ζωής στον πλανήτη μας, που έχουν ήδη υλοποιηθεί.. μακριά από τα αναχρονιστικά σοσιαλιστο-κομμουνιστο-καπιταλιστικά μοντέλα που έχουν κλείσει τον κύκλο τους και το τρέχον σχιζοφρενικό νεοταξίτικο μοντέλο της παγκόσμιας κυβέρνησης, που προσπαθεί να επιβληθεί…
Η συγκεκριμένη πόλη – κράτος – παράδεισος έχει πολύ από το DNA του κινήματος Zeitgeist και του Venus Project του Jaques Fresco και θα μπορούσε να διαδωθεί ταχύτατα σε όλο τον πλανήτη, αν η ανθρωπότητα ήταν πιο αφυπνισμένη και λιγότερο φοβική…
Έτσι, μένει στους «λίγους» που ξεχωρίζουν για το ανοιχτό και δυνατό τους πνεύμα και το θάρρος τους… να βγάλουν το φίδι απ’ τη τρύπα και για όλους τους υπόλοιπους!!
Θα έλεγα ότι ηθικά και από την άποψη της δικαιοσύνης, η τεράστια παγκόσμια τάξη των φοβικών – ενδοτικών – καναπεδάτων ανθρώπων ΔΕΝ θα το άξιζε να ζήσει ένα τέτοιο μοντέλο ζωής!

Η πόλη, γνωστή ως «Auroville», αναγνωρίστηκε ως διεθνής οντότητα λίγο μετά την ίδρυσή της το 1968. Βρίσκεται στη Νότια Ινδία, 150 χιλιόμετρα από τη μεγαλούπολη Τσενάι.

Οι κάτοικοι της «Auroville» προέρχονται από 50 διαφορετικές χώρες και κουλτούρες και δεν λειτουργούν σύμφωνα με πολιτικά μορφώματα, θρησκευτικές οργανώσεις και χρηματο-οικονομικά συστήματα.

Η Mirra Alfassa, ή όπως είναι γνωστή η «Μητέρα», ίδρυσε την πόλη με την ιδέα του να υπάρχει τουλάχιστον ένα μέρος σε αυτόν τον κόσμο όπου κανένας άνθρωπος να μην μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι δικό του.

«Θα πρέπει να υπάρξει ένα μέρος όπου κανένα κράτος να μην μπορεί να αξιώνει πως είναι δικό του. Όπου όλοι οι άνθρωποι θα έχουν μια ειλικρινή φιλοδοξία να ζήσουν ελεύθεροι ως πολίτες του κόσμου, υπακούοντας μόνο μία αρχή:

Την υπέρτατη αλήθεια! Ένα μέρος όπου θα επικρατεί ειρήνη, ομόνοια και αρμονία, όπου όλα τα άγρια ένστικτα του ανθρώπου θα χρησιμοποιούνται για να παλέψει τις αιτίες των δεινών και της μιζέριας του, για να ξεπεράσει την αδυναμία και την άγνοιά του και για να θριαμβεύσει απέναντι στους περιορισμούς και τις δυσλειτουργίες του.

Ένα μέρος όπου η ανάγκη για πνευματικότητα θα υπερισχύει της ικανοποίησης των επιθυμιών, των παθών και της αναζήτησης για κέρδος.»Η «Auroville» εργάζεται καθημερινά για να γίνει το φωτεινό παράδειγμα και για άλλες πόλεις που αναζητούν μια πιο αυτόνομη, και ταυτόχρονα βιώσιμη, λύση.

Προς το παρόν η πόλη λειτουργεί με ένα αγροτικό σύστημα πολυ-καλλιεργειών που συνδυάζει δέντρα με φρούτα, χωράφια με σιτάρι και οπωροκηπευτικά δέντρα σε μια έκταση 160 εκταρίων που χωρίζεται σε 15 φάρμες. Τα γαλακτομικά προϊόντα παράγονται επίσης στην πόλη και τα φρούτα είναι πάντα εντός εποχής.

ΠΗΓΗ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ:ΖΕΡΒΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Τα Ερωτηματικά της Δραχμής: Ρεαλισμός ή Ουτοπία;

 

Το ερώτημα εάν υπάρχει πολιτικός φορέας να διαχειρισθεί αυτή την μετάβαση είναι προσχηματική αναβολή. Προφανώς και δεν υπάρχει πολιτικό κόμμα. Όταν όμως η κοινωνία, εξ αιτίας όλων αυτών που συζητούμε, μετατραπεί στους ‘φοβεροτέρους εφέδρους’, τότε το ερώτημα αντιστρέφεται ως εξής: Υπάρχει κάποιο πολιτικό κόμμα που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τους επαναστατημένους;

.

Δεν θα μπορούσε ένας καλοπροαίρετος μελετητής του οικονομικού και πολιτικού γίγνεσθαι στην Ελλάδα παρά μόνο να χαιρετήσει θερμά την πρωτοβουλία του κ. Β. Βιλιάρδου και του analyst.gr για την έναρξη ενός δημόσιου διαλόγου – δαιμονοποιημένου μέχρι σήμερα από ΜΜΕ και ακαδημαϊκή κοινότητα – για το ενδεχόμενο μετάβασης της Ελλάδας σε εθνικό νόμισμα, την εφικτότητα του εγχειρήματος, τα προβλήματα και τα οφέλη που μπορεί να προκύψουν.

 .

Νομισματικές Ενώσεις – Τι λέει η Ιστορία;

Από τον 18^ο αι., καμιά νομισματική ένωση με την έννοια του ενιαίου κοινού νομίσματος και της μιας Κεντρικής Τράπεζας ως δανειστής ύστατης ανάγκης (lender of last resort)  δεν διασώθηκε από την διάλυση, έχοντας τις περισσότερες φορές τραγικές συνέπειες για τα λιγότερα ισχυρά κράτη-μέλη της, προϊόν κυρίως Βρετανικής και Γαλλικής αποικιοκρατίας, οι οποίες κατέληξαν είτε σε εξεγέρσεις και επαναστάσεις είτε σε πολέμους [i].

Το νόμισμα από το τέλος του Bretton Woods το 1971, είναι πλέον ένα fiat money, άρα και πηγή χρέους το οποίο οι κεντρικές τράπεζες για να το διαθέσουν, το δανείζουν. Με άλλα λόγια, από το 1971 και μετά το χρέος έγινε χρήμα. Έτσι και η ΕΚΤ δανείζει μέσω των κεντρικών τραπεζών των κρατών-μελών τις εμπορικές τράπεζες και αυτές την οικονομία. Είναι χαρακτηριστικά κατανοητή και αποκαλυπτική η παρουσίαση της Τράπεζα της Αγγλίας (Bank of England) για την δημιουργία του χρήματος στην μοντέρνα οικονομία κυριολεκτικά από το πουθενά (out of thin air). [ii] [iii]

Η αποχώρηση από μια νομισματική ένωση και η μετάβαση σε ένα νέο εθνικό νόμισμα μπορεί το πιθανότερο να είναι επωφελής για την χώρα την ίδια. Αυτά προκύπτουν από μελέτη του Adam Slater, επικεφαλής οικονομολόγου του  Oxford Economics UK, ενός από τους γνωστότερους ανεξάρτητους διεθνείς εταιρικούς συμβούλους, ο οποίος υποστηρίζει ότι  η ιστορία δείχνει ότι η αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ δεν θα ήταν καταστροφή αναπόφευκτη. Συγκεκριμένα, η μελέτη αναφέρει ότι περισσότερες από 70 χώρες έχουν εγκαταλείψει νομισματικές ενώσεις από το 1945 και μετά και μάλιστα μόνο μια μικρή μειοψηφία υπέστη απώλειες στο εθνικό της προϊόν (όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα) [iv]. Οι πιο πολλές από αυτές τις απώλειες, όπως στην πρώην Γιουγκοσλαβία, μπορούν να εξηγηθούν από άλλα κοινωνικά σοκ όπως ο εμφύλιος πόλεμος [v].

.

.

Επομένως, το ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι το κατά πόσο είναι μικρότερο το κόστος να δανειζόμαστε το κρατικό μας νόμισμα (ΕΥΡΩ) για όλες τις δημοσιονομικές ανάγκες του κράτους από το να εκτυπώνουμε (να έχουμε δηλ. το εκτυπωτικό δικαίωμα) το δικό μας εθνικό νόμισμα – εν προκειμένω την νέα δραχμή – και να μας επιβαρύνει μόνο το κόστος εκτύπωσης;

Ακόμη και στην υποθετική περίπτωση που το σύνολο του δημόσιου χρέους των 360 δις ΕΥΡΩ διαγραφόταν ολοσχερώς και παραμέναμε εντός της Ευρωζώνης, θα συνεχίζαμε να συσσωρεύουμε χρέη αφού θα συνεχίζαμε να δανειζόμαστε το κρατικό μας νόμισμα – πέραν από την αδυναμία άσκησης οποιασδήποτε νομισματικής και εκ του αποτελέσματος δημοσιονομικής πολιτικής και τον περιορισμό του ελλειμματικού μας εμπορικού ισοζυγίου – οδηγούμενοι ξανά σε μερικά χρόνια στο ίδιο αδιέξοδο.

.

Διαγραφή Χρέους και Ανάκτηση Εθνικής Κυριαρχίας

Πλέον, ο καθένας από μας αναρωτιέται εάν μπορεί η χώρα να διαγράψει το χρέος με μονομερή ενέργεια βασιζόμενη όχι σε πολιτικά συνθήματα αλλά σε ρεαλιστικά επιχειρήματα που στηρίζονται στις διεθνείς συνθήκες, αποφάσεις, ψηφίσματα κλπ. τα οποία κάνουν το καθεστώς δανεισμού της Ελλάδας, πέρα από ένα πρόβλημα με παγκόσμιες διαστάσεις, μια κατάσταση μετακλητή για την χώρα. Παραθέτουμε ενδεικτικά μέρος του καταλυτικού νομικού οπλοστασίου που πιστεύουμε ότι διαθέτει η ελληνική κυβέρνηση (ίσως για λίγο ακόμη):

α. Η Γενική Συνέλευση [vi] του ΟΗΕ υιοθέτησε (προσχέδιο απόφασης) τις βασικές αρχές αναδιάρθρωσης του εξωτερικού δημόσιου χρέους ενός κράτους στην 69^η Σύνοδο της 10^ης Σεπ 2015 (A/69/L.84) με 136 ψήφους υπέρ και 41 απουσίες (περιλαμβανομένης και της Ελλάδας). Η ψηφοφορία έδειξε ξεκάθαρα το state of play εντός του Οργανισμού όπου οι αναπτυσσόμενες χώρες υποστηρίζουν μέτρα προκειμένου αυξηθεί η σταθερότητα και η νομιμότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος ενώ οι ισχυρές αναπτυγμένες χώρες συνήθως εμποδίζουν την εφαρμογή τέτοιων μέτρων υποστηρίζοντας ότι τέτοιες συζητήσεις θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα εντός των διεθνών χρηματοοικονομικών οργανισμών και όχι εντός του ΟΗΕ [vii].

Κατά την άποψή μας, το σημαντικότερο σημείο από τις εννέα αρχές που υιοθετήθηκαν  αφορά την εθνική/κρατική κυριαρχία και αποδίδεται συνοπτικά στο κείμενο της απόφασης με την ακόλουθη διατύπωση: ‘Ένα κυρίαρχο κράτος έχει το δικαίωμα … να σχεδιάσει την μακροοικονομική του πολιτική, στην οποία περιλαμβάνεται η αναδιάρθρωση του εξωτερικού του χρέους, το οποίο δεν μπορεί να ανατραπεί ή να παρεμποδισθεί από οποιοδήποτε προσβλητικό μέτρο’.

β. Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13 Μαρ 2014 σχετικά με την διερευνητική έκθεση για τον ρόλο και τις εργασίες της Τρόικας όσο αφορά της χώρες της ευρωζώνης που έχουν υπαχθεί σε πρόγραμμα [viii] το οποίο στρέφεται κατά της Τρόικας και της καταπάτησης της ευρωπαϊκής νομιμότητας στο καθεστώς δανεισμού που επιβλήθηκε στην Ελλάδα.

γ. Η έκθεση του ανεξάρτητου ειδικού συμβούλου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (27 Μαρ 2014) η οποία αποτελεί μια επιβεβαίωση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Ελλάδα από την διεθνή κοινότητα και τον ΟΗΕ, για την προαγωγή και την προάσπιση της αξίας του ανθρώπου, που αποτελεί την πεμπτουσία των αρχών του διεθνούς δικαίου (ibid).

δ. Η ανακοίνωση του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ με την οποία καλωσορίζει την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για το δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015 και καλεί την διεθνή κοινότητα για αλληλεγγύη προς την χώρα μας. Εντυπωσιακή είναι, μεταξύ άλλων, η επίκληση του Άρθρου 103 του Χάρτη του ΟΗΕ σύμφωνα με το οποίο ‘…καμία συμφωνία συνθήκη ή δανειακή σύμβαση δύναται να υποχρεώσει μια χώρα να παραβιάζει τις πολιτικά, πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα του πληθυσμού της, ούτε δύναται  μια δανειακή σύμβαση να αναιρέσει την κυριαρχία ενός κράτους’. [ix]

ε. Η προκαταρκτική έκθεση της Επιτροπής Αλήθειας της Βουλής για το Χρέος που γνωστοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου 2015 καταδεικνύοντας ότι η Ελλάδα όχι μόνο δεν είναι σε θέση να πληρώσει το δημόσιο χρέος, αλλά και δεν πρέπει να το πληρώσει, αφού είναι παράνομο.  Επισημαίνεται ότι, η Επιτροπή αναφέρει πως τα κράτη έχουν δικαίωμα να κηρύξουν μονομερώς πτώχευση όταν δεν είναι βιώσιμη η εξυπηρέτηση του χρέους χωρίς να διαπράττουν διεθνώς παράνομη πράξη και επομένως να φέρουν ευθύνη. Αξίζει να υπογραμμισθεί ότι με απόφαση του Προέδρου της Βουλής από 12 Νοε 2015 [x] έληξαν οι εργασίες της Επιτροπής (επαύθη επί της ουσίας) ενώ η έκθεση αφαιρέθηκε  από τον ιστότοπο της Βουλής.

. 

Τρόπος Μετάβασης σε Εθνικό-Κρατικό Νόμισμα

Για όσους λοιπόν επικαλούνται ότι δεν υπάρχει ‘τεχνικός’ τρόπος – και αν υπάρχει ποιος είναι αυτός – για να εγκαταλείψει η Ελλάδα την Ε.Ε, μπορεί να ανατρέξει στην πολυσέλιδη μελέτη της εταιρείας συμβούλων Capital Economics [xi] η οποία κέρδισε το 2012 το α’ βραβείο Wolfson Economics Prize, το μεγαλύτερο σε αξία βραβείο μετά το βραβείο Νόμπελ στην οικονομική επιστήμη. Ο τίτλος της μελέτης ήταν ‘Εγκαταλείποντας το ΕΥΡΩ –  Ένας Πρακτικός Οδηγός’  (‘Leaving the Euro: A Practical Guide’) που υπέβαλε η εταιρεία μαζί με άλλους 440 διαγωνιζόμενος στο Policy Exchange Thing Tank της Μ. Βρετανίας. Παρά τις αντιρρήσεις που εκφράζουμε (με βασικότερη την προϋπόθεση ότι η χώρα δεν θα διαγράψει μονομερώς το χρέος) και τις οποίες τις διατυπώνουμε αλλού [xii], θα ήταν χρήσιμο να ξεχωρίσουμε συγκεκριμένα για την περίσταση ευρήματα:

• Κατά τη διάρκεια του 20^ουαιώνα, 69 συνολικά χώρες έχουν μεταπέσει από ένα νόμισμα σε κάποιο άλλο χωρίς να αντιμετωπίσουν μείζονος σημασίας προβλήματα. Η εμπειρία έδειξε ότι η ‘μηχανική’ της μετάβασης σε άλλο νόμισμα είναι περίπλοκη αλλά όχι απραγματοποίητη και μπορεί να ολοκληρωθεί σε ένα χρονικό διάστημα έως και 6 μήνες.
• Χαρακτηριστικές περιπτώσεις, κράτη όπως η Βρετανία και η Ιαπωνία το 1931, οι ΗΠΑ το 1934 και η Γαλλία το 1936 μετά την εγκατάλειψη του κανόνα του χρυσού και αρκετά αργότερα οι αναδυόμενες αγορές μετά τις επίσημες χρεωκοπίες και υποτιμήσεις νομισμάτων των ‘ασιατικών τίγρεων’ το 1997, η Ρωσία το 1998, η Αργεντινή το 2002 και πολύ πρόσφατα η Ισλανδία το 2008.
• Σχεδόν όλες οι αποχωρήσεις από μια νομισματική ένωση εδώ και 100 χρόνια συνδέθηκαν με χαμηλή μακροοικονομική αστάθεια και οι περισσότερες ολοκληρώθηκαν σύντομα. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η Αυστροουγγαρία το 1919, η Ινδία και το Πακιστάν το 1947, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές το 1971, η Τσεχοσλοβακία το 1992-93 και πολλές πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες από το 1992 έως το 1995.
• Ορισμένες χώρες βίωσαν τον υπερπληθωρισμό, αλλά ο κύριος ρόλος δεν ήταν το τεχνικό καθαρά σκέλος της εξόδου αλλά η ορθότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής που ακολούθησε την νομισματική αποχώρηση. Χώρες με ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες βίωσαν χαμηλό πληθωρισμό και οικονομική ανάπτυξη ενώ κεντρικές τράπεζες που τύπωναν νόμισμα για να χρηματοδοτούν τα κρατικά ελλείματα αντίθετα βίωσαν υψηλούς ρυθμούς πληθωρισμού ακόμη και υπερπληθωρισμού.

.

Δύο εξ Αντιθέτου Πρόσφατα Παραδείγματα

Εδώ, θα πρέπει να σταθούμε σε δύο επισημάνσεις και συγκεκριμένα σε δύο χώρες για τις οποίες αφενός η περίπτωση της Αργεντινής όπου η χώρα είναι το προσφιλές παράδειγμα (προς αποφυγή) των ‘δραχμοσκεπτικιστών’ και αφετέρου η περίπτωση της Ισλανδίας όπου η χώρα επιμελώς αποκρύπτεται, κατά την άποψη μας, για την πρόσφατη οικονομική χρεωκοπία που υπέστη και στη συνέχεια την εντυπωσιακή ανάκαμψη και επιστροφή από τον καιάδα. Και αυτό διαφαίνεται ότι το πέτυχε στηριζόμενη απλά και μόνο στην αποφασιστικότητα των πολιτών της χωρίς κομματικό μανδύα, την μονομερή άρνηση του εξωτερικού της χρέους, τη χρεωκοπία και εκκαθάριση των τραπεζών της και την επανασύσταση τους καθώς και την παραδειγματική τιμωρία των τραπεζιτών και των πολιτικών εκείνων που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την πτώχευση της χώρας.

Όσον αφορά την Αργεντινή, το σίγουρο είναι ότι η χώρα βιώνει εκ νέου την οικονομική κατάρρευση και την κοινωνική εξέγερση. Αλλά γιατί; Η απάντηση βρίσκεται στο όνομα… Mauricio Macri. Τον νέο Πρόεδρο της Αργεντινής που με την βοήθεια της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας της χώρας, των ‘αφανών’ διεθνών φίλων και στην ουσία την … παραχώρηση της εξουσίας από την Kirchner, διαφαίνεται ότι πιθανότατα επιστρέφει την Αργεντινή σε εποχές Menem και γιατί όχι και Videla αφού εβδομήντα ώρες μετά την ανάληψη της εξουσίας, εξέδωσε 29 Προεδρικά Διατάγματα προκειμένου επιβάλει το πρόγραμμα του χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου.

Μετά από 14 χρόνια περίπου δικαστικών περιπετειών με τα vulture funds και τον ‘τυφλό’ περί την δικαιοσύνη Αμερικανό δικαστή Thomas Griesa, όπου επί της ουσίας δεν κατάφεραν να επιβάλλουν τίποτα στην Αργεντινή, ο κ. Macri επανέρχεται και εξαγγέλλει την διαπραγμάτευση με το vulture fund του Paul Singer και την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων του ΔΝΤ για το χρέος της χώρας. Ληφθεί υπόψη ότι οι κυβερνήσεις Kirchner είχαν επιτύχει το ‘κούρεμα’ με τους διεθνείς δανειστές για το 97% του χρέους της Αργεντινής αποπληρώνοντας 25 cents στο δολάριο κατά μ.ό.  Αυτά και άλλα πολλά δεν θα είχαν και ένα πειστικό αφήγημα χωρίς το θέμα του αργεντίνικου νομίσματος, του peso. Από τις 10 Δεκ 2015, την πρώτη ημέρα ορκωμοσίας του Mauricio Macri, το peso αφέθηκε στην ελεύθερη διακύμανση με αποτέλεσμα να υποτιμηθεί κατά 50% με μικρή ανάκαμψη στην συνέχεια. Έτσι, στήθηκε το χαλί της ‘κρίσης’ και η αντιμετώπιση της με τα μέτρα Macri, που προσομοιάζουν κατά πολύ την δική μας ζοφερή 6ετή περιπέτεια.

Διαμετρικά αντίθετη πορεία από την Αργεντινή φαίνεται ότι ακολουθεί η Ισλανδία. Η χώρα έχει ήδη δείξει ισχυρά σημάδια ανάκαμψης μετά την χρηματοοικονομική κρίση του 2008-2009. Και αυτό, γιατί με στήριγμα τους πολίτες της ξεπέρασε την οικονομική ‘θεολογία’ του νεοφιλελεύθερου κατεστημένου και τόλμησε ‘ετερόδοξα’ να φυλακίσει 29 υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη, να αφήσει τα τραπεζικά της ιδρύματα να χρεωκοπήσουν και να τo επανασυστήσει σε υγιή βάση, ελέγχοντας το εθνικό της νόμισμα και αρνούμενη την αποπληρωμή των δανειστών [xiii]. Ακόμη και το ΔΝΤ, τον Μάρτιο του 2015, υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει τις μακροοικονομικές συνθήκες ως τις καλύτερες από την εποχή της κρίσης χωρίς η χώρα να συμβιβάσει την ύπαρξη και λειτουργία του κράτους-προνοίας ωστόσο, άφησε στην Ισλανδία ανοικτή την πρόκληση να ‘επανενταχθεί’ (sic) στις διεθνείς χρηματαγορές [xiv].

Και αν θα σπεύδαμε να διαχωρίσουμε την γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας και αυτής της Ισλανδίας, υπονοώντας εδώ το γεωπολιτικό βάρος της κάθε χώρας και τη διατήρηση της ‘ισορροπίας δυνάμεως’ (balance of power) που υποχρεώνουν την χώρα μας να είναι πιο ‘ρεαλιστής’ της διεθνούς κατάστασης άρα και υπόχρεος κάθε είδους εθνικής υποχώρησης, θα έπρεπε να λάβουμε υπόψη ότι: η Ισλανδία είναι μια από τις πρώτες χώρες που ‘προσχώρησαν’ μεταπολεμικά στη Βόρειο-Ατλαντική Συμμαχία καθόσον ο Αρκτικός Δρόμος (Arctic Route) αποτέλεσε έναν παράγοντα ισχυρής σύγκρουσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων η οποία στις ημέρες μας αναζωπυρώνεται με τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου Ισλανδίας – Κίνας [xv] (πρώτη φορά για ευρωπαϊκή χώρα) και την πρόθεση των Αμερικανών να επιστρέψουν στο νησί με προκεχωρημένη αεροπορική βάση λόγω κλιμάκωσης της γεωπολιτικής έντασης μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας [xvi].

.

Διαχείριση της Νέας Δραχμής: Υποτίμηση, Διακρατικές Συμφωνίες, Τράπεζες

Το θέμα της ‘δραματικής’ υποτίμησης της νέας δραχμής θα πρέπει ως ενδεχόμενο να αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό εφόσον στο αρχικό στάδιο εισαγωγής της, η νέα δραχμή θα μπορούσε να μη συμμετέχει στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος (FX markets) προκειμένου να αποφευχθούν επιθέσεις υποτιμητικής κερδοσκοπίας ακόμη και υπονόμευση του νομίσματος (non-convertible currency). Θα μπορούσε να λειτουργήσει προσωρινά και μέχρι την σταθεροποίηση της οικονομίας σε συνθήκες  μιας NDF market (Non-Forward) όπου θα απαγορεύεται το trading, όπως αυτό συμβαίνει σε αρκετά νομίσματα παγκοσμίως [xvii]. Βέβαια στην περίπτωση αυτή, οι έλεγχοι κεφαλαίων (capital controls) θα πρέπει να είναι δεδομένοι προκειμένου αποφευχθεί (η αναμενόμενη) φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό (capital flight).

Ακολουθώντας την λογική της αποφυγής προβλημάτων logistics και αποφυγής κλίματος πανικού στο εσωτερικό, η ισοτιμία θα καθορισθεί στο 1:1 δραχμή/ευρώ. Προδήλως, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να έχει περιέλθει υπό πλήρη κρατικό έλεγχο όπως παραθέτουμε παρακάτω και όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί να έχουν μετατραπεί αυτομάτως στην νέα νομισματική μονάδα και με τη νέα ισοτιμία. Στην θετική αποτίμηση της λύσης αυτής θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι η νέα δραχμή δεν θα έχει ανάγκη να ‘μαζευτεί’ από τις διεθνείς αγορές συναλλάγματος καθόσον δεν θα κυκλοφορεί πριν την εισαγωγή της. Σκεπτικισμό ίσως δημιουργεί η περίπτωση που αναπτυχθούν φαινόμενα μαύρης αγοράς, πως αυτή μπορεί να στρεβλώσει την νομισματική κυκλοφορία και πως η τότε κυβέρνηση μπορεί να αποκαταστήσει την ‘κανονικότητα’ τόσο σε πολιτικό (ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ) όσο και επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας το συντομότερο δυνατόν.

Εναλλακτικά, θα μπορούσε να μην ακολουθηθεί το παραπάνω καθεστώς προσωρινού νομισματικού προστατευτισμού και αντ’ αυτού να επιλεγεί μια de facto υποτίμηση και εισαγωγή της νέας δραχμής με ισοτιμία έως 1:2 (ευρώ/δρχ.) αφού αξιολογηθεί τη στιγμή εκείνη η διεθνής πολιτική και οικονομική συγκυρία. Αυτή η στρατηγική προκρίνεται από όσους θεωρούν ότι η νέα δραχμή θα πρέπει να συμμετέχει του μηχανισμού ελεύθερης διακύμανσης (free floating) και ένα ‘εξορθολογιστικό’ σοκ που θα προκαταβάλει υποτιμητικές κερδοσκοπικές κινήσεις ελαχιστοποιώντας τα προβλήματα εμπιστοσύνης στο νέο νόμισμα.

Η διευθέτηση των συναλλαγών για ανελαστικές ανάγκες θα μπορούσαν να γίνουν μέσω διακρατικών συμφωνιών (π.χ. εισαγωγής πετρελαίου από την Ρωσία ή το Ιράν) και συναλλαγματική διευθέτηση μέσω ενός τύπου forward contract και προκαθορισμένη τιμή (όχι σε USD) ή μέσω currency swap. Οι διακρατικές συμφωνίες είναι ένας τρόπος προμηθειών όπου το κράτος υποκαθιστά την ιδιωτική επιχείρηση στην εισαγωγή ζωτικής σημασίας προϊόντα και αγαθά, χωρίς την ανάγκη μεσαζόντων, και συμβάλλεται με ένα άλλο κράτος απ’ ευθείας μέσω μιας συμφωνίας ‘πλαίσιο’. Προφανώς, χωρίς τους περιορισμούς που επιβάλλει η Ε.Ε στο διεθνές εμπόριο μεταξύ των μελών της η χώρα θα μπορεί να απευθυνθεί δυνητικά σε μια παγκόσμια αγορά (world sourcing) με πολλαπλάσιες εναλλακτικές εφοδιαστικές αλυσίδες και κανάλια διανομής.

Έτσι, τα καύσιμα, τα φάρμακα, τροχαίο υλικό, εξειδικευμένος μηχανολογικός εξοπλισμός, κλπ. θα μπορούσαν να τύχουν μιας συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και ενός άλλου κράτους και με κριτήρια γεωπολιτικές ισορροπίες, συμμαχίες, γεωστρατηγικές βλέψεις, κλπ. αντί του κερδοσκοπικού εμπορίου και μόνο. Μια τέτοια ‘τεχνική’ μεθόδευση ακολουθείται εδώ και χρόνια από το ΥΕΘΑ για την προμήθεια κύριου και δευτερεύοντος αμυντικού υλικού ενώ δόθηκε έμφαση για την ευρύτερη χρήση της κατά την περίοδο 2006-2009 με κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, [xviii] με πενιχρά όμως αποτελέσματα, οφείλουμε να πούμε, λόγω μιας σειράς πολιτικών προβλημάτων και μόνο.

Αυτό που θα πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι η αξία κάθε νομίσματος δεν είναι τίποτε άλλο από την ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ προς το κράτος που το εκδίδει και την ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ που διαθέτει το κράτος αυτό και οι πολίτες του. Ακραία, η αξία του νομίσματος δεν είναι τίποτε άλλο από το δικαίωμα του διεθνούς κεφαλαίου να ψηφίσει δημόσια για την απόδοση και την αποτελεσματικότητα μιας χώρας. Το ζητούμενο είναι πότε το θέλουμε και με τι όρους παραγωγικής συμμετοχής στην εγχώρια οικονομία. Εάν η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ στην κυβέρνηση και στο κράτος κατέρρεε αυτό θα σήμαινε ότι και το νόμισμα της θα κατέρρεε ταυτόχρονα [xix] είτε αυτό ήταν το ευρώ είτε η δραχμή.

Το εάν η υποτίμηση του νομίσματος είναι κατάρα ή ευχή είναι προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρχει μονοδιάστατη απάντηση. Ποτέ στην οικονομία δεν υπάρχουν μέτρα νομισματικά ή δημοσιονομικά που αποφέρουν μόνο θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα οπότε να μπορεί έτσι να τηρείται η εξίσωση. Γενική κατάσταση ισορροπίας (equilibrium) υπάρχει μόνο σε στοχαστικά οικονομετρικά μοντέλα. Στην πραγματικότητα, ο πληθωρισμός κινείται μεταξύ των ακροτάτων υπερπληθωρισμού και αποπληθωρισμού όπου είτε η έλλειψη είτε υπερβολή προς ένα από τα δύο ακρότατα κινεί τον οικονομικό κύκλο που βρίσκεται σε συνεχή και κυκλική αλλαγή.

.

.

Τάσεις πληθωρισμού δεν δημιουργεί κατ’ αρχήν η εκτύπωση χρήματος (money supply) αλλά η ταχύτητα κυκλοφορίας του νομίσματος (money velocity) η οποία δημιουργεί τον κύριο όγκο του νομίσματος μέσω του τραπεζικού δανεισμού και του fractional banking. Πολύ εύστοχα και με σχετικά θέματα όπως ο νομισματικός πόλεμος (υποτιμητικός) που μαίνεται παγκοσμίως, η αθρόα έκδοση χρήματος (quantitative easing) και η μείωση των επιτοκίων σε μηδενικά (zero nominal lower bound) ή ακόμη και αρνητικά επίπεδα (NIRP), έχει κατ’ επανάληψη καλυφθεί από το analyst.gr

Εδώ, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η εκτύπωση χρήματος έστω και μέσω εθνικού κρατικού νομίσματος χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ταχύτητα κυκλοφορίας του νομίσματος (money velocity) και η συνολική παραγωγικότητα της οικονομίας (productivity), οδηγεί στα ίδια τραγικά αποτελέσματα. Ούτως ή άλλως, το χρήμα δεν δημιουργείται με την φυσική εκτύπωση του αλλά σε ποσοστό πάνω από 70% (στην σημερινή εποχή με το fractional banking) από τις τράπεζες με το δανεισμό σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Το εξαγωγικό εμπόριο λοιπόν θα μπορούσε (λόγω υποτίμησης) να γίνει ανταγωνιστικό, άρα να βελτιωθεί, εφόσον το εξαγώγιμο προϊόν είναι υψηλής ή καθολικής εσωτερικής προστιθέμενης αξίας, απευθύνεται σε διεθνείς αγορές με μη ανταγωνιστικά νομίσματα σε σχέση με την δραχμή και διατηρεί σε συγκεκριμένες αγορές (niche markets) ένα συγκριτικό πλεονέκτημα (comparative advantage κατά David Ricardo) ή ακόμη και ένα στρατηγικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (competitive advantage) όπως θα υποστήριζε και ο M. Porter [xx].

Η υποτίμηση του νομίσματος δεν είναι μόνο προβληματισμός για εμπορικούς σκοπούς και πληθωριστικές πιέσεις. Μια υποτίμηση είναι επίσης ένα ‘εργαλείο’ μέσω της οποίας η οικονομία διαγράφει το εσωτερικό της χρέος. Δυστυχώς τα χρέη σε ξένο νόμισμα, σε περίπτωση υποτίμησης, αυξάνουν αναλογικά όσο το ποσοστό της υποτίμησης το χρέος. Οπότε, το χρέος θα γινόταν όλο και πιο επαχθές για την Ελλάδα ενώ από την άλλη οι δανειστές δεν θα δεχόντουσαν (έστω και για πολιτικούς λόγους) οποιαδήποτε μείωση του χρέους η οποία θα διέγραφε μέρος του ενεργητικού τους ως επισφάλειες που ποτέ δεν θα εισπράττονταν. Επομένως, η μονομερής διαγραφή του εξωτερικού χρέους σε αυτή την περίπτωση είναι μονόδρομος.

Σχετικά με την εξασφάλιση-διασφάλιση συναλλαγματικών διαθεσίμων σε ευρώ θα μπορούσε να επιτευχθεί πρώτον με την επιβολή capital controls προς το εξωτερικό, την προσωρινή παροχή ΄πλαστικού’ χρήματος (όπως ακριβώς αυτό που θέλουν να εισάγουν οι υποστηρικτές του cashless society) στους πολίτες μέχρι την αποκατάσταση της νομισματικής κυκλοφορίας σε τραπεζογραμμάτια και κέρματα σε δραχμές καθώς και ρευστοποίηση μέρους του χαρτοφυλακίου των συστημικών τραπεζών  για την αντιμετώπιση ανελαστικών αναγκών (εισαγωγών) του εμπορικού ισοζυγίου.

Όσον αφορά το τελευταίο, οφείλουμε να διευκρινίσουμε τα εξής. Όπως πρότεινε και ο Γ.Γ του ΕΠΑΜ κ. Δημ. Καζάκης στην ιντερνετική εκπομπή του ‘Στο Μικρόφωνο’ και για την προσωρινή αντιμετώπιση ενός bank run (εντός του 2015) θα μπορούσε το ελληνικό κράτος να υποχρέωνε τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα να ρευστοποιήσουν ένα μικρό μέρος του χαρτοφυλακίου προκειμένου αποκτήσουν ρευστότητα μερικών δισεκατομμυρίων από το να προστρέξουν στον δανεισμό μέσω του ELA (πάνω από τα 89 δις ΕΥΡΩ) και υποστούν τον πολιτικό εκβιασμό του κ. Draghi, ώστε η Ελλάδα να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων χωρίς ουσιαστικά την δυνατότητα να αντιδράσει [xxi].

Από τη Συγκεντρωτική Λογιστική Κατάσταση Νομισματικών και Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων της Τραπέζης της Ελλάδας (ΤτΕ) [xxii] (snapshot) προκύπτει ότι οι ελληνικές τράπεζες τέλος Μαΐου 2015 κατείχαν στο χαρτοφυλάκιο τους ομόλογα χωρών από Ε.Ε συνολικού ύψους 56,7 δις ΕΥΡΩ. Εφόσον, τα στοιχεία που δημοσίευσε η ΤτΕ τον Μάϊο του 2015 είναι ορθά και σύμφωνα με εκτιμήσεις [xxiii] οι ομολογίες αυτές είναι ως επί το πλείστον τίτλοι χωρών του Λουξεμβούργου και της Μ. Βρετανίας, αυτοί είναι άμεσα ρευστοποιήσιμοι στην δευτερογενή αγορά. Εάν πάλι τα στοιχεία της ΤτΕ δεν είναι τα πραγματικά, τότε τίθεται θέμα αξιοπιστίας της ΤτΕ όσον αφορά την ποιότητα των Λογιστικών Καταστάσεων που δημοσιεύει. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ο κ. Δ. Καζάκης θα πρέπει να επανέλθει με περαιτέρω στοιχεία.

.

.

Όσον αφορά τη συλλήβδην διαγραφή ιδιωτικών χρεών θα πρέπει αυτή να τηρεί καταρχήν κοινωνικά κριτήρια και στη συνέχεια να στοχεύει στην τόνωση της ζήτησης λόγω έμμεσης αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος και της αγοραστικής δύναμης (purchasing power). Διαφορετικά, πώς θα μπορούσε να αυξηθεί η κατανάλωση; Ποιος θα μπορούσε εύκολα να απορρίψει μια ‘σεισάχθεια’ για τα ενυπόθηκα δάνεια α’ κατοικίας τη στιγμή που έχουν ονομαστικά αποπληρωθεί μια και δυο φορές εάν συνυπολογίσουμε το σύνολο των μέχρι σήμερα καταβληθέντων τοκοχρεολυσίων;

Αλλά και εδώ η απάντηση δεν είναι μονοσήμαντη. Πριν από αυτό, θα μπορούσε η κυβέρνηση να αγοράσει στο σύνολο τους τα ΄κόκκινα δάνεια’ αφού διαφορετικά θα αγορασθούν από vulture funds κατ’ εκτίμηση στο 5 με 7% της ονομαστικής τους αξίας. Οι τράπεζες, ταυτόχρονα με την δήλωση αποχώρησης της χώρας από την ζώνη του Ευρώ και την Ε.Ε,  θα έπρεπε να τεθούν σε καθολικό έλεγχο και καθεστώς εκκαθάρισης εφόσον είναι ήδη αναξιόχρεες (insolvent) και στην συνέχεια εφόσον πτωχεύσουν να επανασυσταθούν σε νέα υγιή βάση, προσωρινά υπό κρατικό έλεγχο.

.

Τράπεζα της Ελλάδος

Αυτονόητο θα ήταν ότι με την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα έπρεπε να επιστρέψει στον κρατικό έλεγχο και η Τράπεζα της Ελλάδος. Πως διαφορετικά θα ελέγχονταν πλήρως η νομισματική κυκλοφορία και γενικότερα η νομισματική πολιτική από ένα κράτος που θεωρεί ότι ασκεί τα κυριαρχικά του δικαιώματα; Για παράδειγμα, με ποια οικονομικά κριτήρια για την εθνική οικονομία, η ΤτΕ μαζί με την αντίστοιχη ΚΤ του Βελγίου είναι οι μοναδικές περιπτώσεις που οι μετοχές τους διακινούνται μέσω του χρηματιστηρίου; Ποιους μακροοικονομικούς λόγους επωφελείς για την εθνική οικονομία εξυπηρετεί αυτή η μεθόδευση;

Το επιχείρημα ότι ακόμη και η Ρωσία δεν διαθέτει Κεντρική Τράπεζα κρατικά ελεγχόμενη και επομένως με ποιο τρόπο επαγωγικά η μικρή Ελλάδα θα καταφέρει κάτι τέτοιο, μοιάζει αποπροσανατολιστικό ως προς το ζητούμενο χωρίς να καταδεικνύεται εάν είναι σωστή ή λάθος τουλάχιστον η πρόθεση να αποκτήσουμε κρατική Κεντρική Τράπεζα. Πράγματι, η λειτουργία της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας μόνον οξύμωρη θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί με προσανατολισμό στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα παρά στο ρωσικό ρούβλι όπως υποτυπώνεται ακόμη και στο ρωσικό σύνταγμα. Ασφαλή συμπεράσματα θα μπορούσαμε να εξάγουμε εάν γνωρίζαμε όλα τα δεδομένα. Διαφορετικά, αυτά αποτελούν επισφαλείς εκτιμήσεις.

Η Ρωσία εκτός από το να μην μπορεί, υπάρχει και το ενδεχόμενο να μην θέλει ή να συμβιβάζεται με μια realpolitik έτσι όπως αυτό το ορίζει η ρωσική πολιτικό-επιχειρηματική ολιγαρχία που βρίσκεται στην εξουσία. Κατ’ αναλογία, δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί παράδοξο και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ χωρίς την άμεση βοήθεια της Ρωσίας δεν μπορεί να υλοποιήσει εδώ και αρκετά χρόνια το διαστημικό της πρόγραμμα είτε στρατιωτικό είτε τηλεπικοινωνιακό, μετεωρολογικό, κλπ.; Και αυτό,  γιατί οι Ρώσοι προμηθεύουν το προωστήριο σκεύος (κινητήρες RD-180) των αμερικανικών πυραύλων και χωρίς αυτούς εκτιμούν οι αναλυτές ότι τουλάχιστον για μια 10ετία , η Αμερική δεν θα μπορεί να υλοποιεί το διαστημικό της πρόγραμμα. Πρόσφατα μάλιστα, ο Υφυπουργός ‘Άμυνας των ΗΠΑ δήλωσε στο Reuters ότι πιθανόν οι ΗΠΑ να χρειασθούν μέχρι 18 ρωσικούς πυραυλοκινητήρες προκειμένου να υποστηρίξουν το πρόγραμμα εκτόξευσης στρατιωτικής χρήσης δορυφόρων για την επόμενη 6ετία [xxiv]. Πως θα μπορούσε συμβατικά να εξηγηθεί κάτι τέτοιο εν μέσω ‘σκληρών’ οικονομικών κυρώσεων της Washington εναντίον της Μόσχας;

 .

‘Πολιτείαν μεν οικονομίας χάριν’ [xxv] – Αντί Επιλόγου

Η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα δεν αποτελεί ιδεολογική εμμονή ή πολιτική ‘θεολογία’. Το νόμισμα αποτελεί πάνω απ’ όλα κορυφαία έκφραση κρατικής κυριαρχίας. Η ιστορία δεν έδειξε ούτε μια φορά ότι ένα κράτος ευημέρησε με νόμισμα ‘κοινό’, που του επιβλήθηκε, ‘παράλληλο’, ‘διπλό’, κλπ. Όσον αφορά το χρέος ο David Graeber στο βιβλίο του ‘First 5000 Years of Debt’ τεκμηριώνει ότι οι περισσότερες εξεγέρσεις και επαναστάσεις στην παγκόσμια ιστορία έχουν προκύψει από θέματα χρέους.

Στην περίπτωση της Ε.Ε, το κοινό νόμισμα ίσως θα μπορούσε να λειτουργήσει εάν εφαρμοζόταν το πρόγραμμα που εφάρμοσε το 1790 ο Alexander Hamilton στις ΗΠΑ μετά τον καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο, όπου συγκέντρωσε όλα τα χρέη των επιμέρους πολιτειών σε ένα ενιαίο χρέος υπό την αιγίδα του ομοσπονδιακού κράτους.

Οι διεθνείς οργανισμοί και θεσμοί δεν παρέχουν ευκαιρίες για σταθερότητα όπως η νέο-φιλελεύθερη σχολή πιστεύει, αλλά αντικατοπτρίζουν σύμφωνα με του ρεαλιστές την κατανομή ισχύος στον σύγχρονο κόσμο. Και μάλιστα, οι διεθνείς θεσμοί έχουν ελάχιστη επιρροή στις συμπεριφορές των κρατών και γι αυτό υπόσχονται ελάχιστα για την προώθηση της σταθερότητας στην μετά-ψυχροπολεμική εποχή όπως συμπερασματικά καταλήγει ο John Mearsheimer. [xxvi] Μεταξύ άλλων, προφανώς περιλαμβάνονται και η Ε.Ε, η Ευρωζώνη, η ΕΚΤ, ο ESM, κλπ.

Σε όλα αυτά, έρχεται να προστεθεί το αξεπέραστο πρόβλημα της ανθρωπογεωγραφίας της Ευρώπης που στις ημέρες μας γίνεται όλο και πιο έντονο. Αυτό που έγινε στις ΗΠΑ το 1790 και αυτό που έλεγε η Margaret Thatcher (ότι το ευρώ είναι η ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης από την πίσω πόρτα) θα σήμαινε ότι αιώνες ευρωπαϊκών πολέμων, διαφορετικές κουλτούρες, οντολογικά αφηγήματα και μια ισχυρή κοσμοθεωρητική ετερότητα που χαρακτηρίζει τους ευρωπαϊκούς λαούς δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εν τέλει πεδίο πολιτικής ένωσης της Ευρώπης [xxvii] όσο και πεισματικά κάποιοι να το επιδιώκουν.

Το πρόβλημα της υπερχρεωμένης και καταρρέουσας Ελλάδας είναι πρόβλημα εθνικό. Οτιδήποτε άλλο χωρίς προηγούμενη μονομερή διαγραφή χρεών, λύση και εκκαθάριση του υπάρχοντος τραπεζικού συστήματος με την δημιουργία ενός νέου σε υγιή βάση και εθνικό έλεγχο, την αποχώρηση της από την Ε.Ε και την Ευρωζώνη και την εισαγωγή κρατικού νομίσματος θα αποτελέσει αναπόδραστα, αργά ή γρήγορα, στο διαμελισμό της χώρας. Οτιδήποτε δεν αποτελεί εθνικό συμφέρον δεν αποτελεί και πρόκριμα για την εφαρμογή του. Τον δρόμο μας τον έχουν δείξει οι πνευματικοί μας πατέρες αιώνες πριν.

Ο πατέρας του πολιτικού ρεαλισμού, ο Θουκυδίδης το διατύπωσε χωρίς περιστροφές: Οι συμμαχίες δεν διαρκούν για πάντα και η προσχώρηση του κράτους σε άλλες συμμαχίες θα πρέπει να γίνεται υπό όρους που υπαγορεύει η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία χωρίς απομείωση και αποδυνάμωση της εθνικής ισχύος (balance of power). Ο δε Σταγειρίτης Αριστοτέλης, η μεγαλύτερη προσωπικότητα όλων των εποχών κατά την πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου MIT/Media Lab των ΗΠΑ, θεωρεί ότι το νόμισμα είναι το ‘κατά συνθήκην’ στοιχείο που καθορίζεται με νόμο από την ‘πόλη’ και αποτελεί την συνεκτική ουσία που  ρυθμίζει τις συναλλακτικές σχέσεις των πολιτών και κατ’ επέκταση την ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ. [xxviii]

Το ερώτημα εάν υπάρχει πολιτικός φορέας να διαχειρισθεί αυτή την μετάβαση είναι προσχηματική αναβολή και άλλοθι προκειμένου η Ελλάδα ως άλλη ευρωπαϊκή σατραπεία να υπάρχει στο διηνεκές. Προφανώς και δεν υπάρχει πολιτικό κόμμα – τουλάχιστον μέσα στην Βουλή. Όταν όμως η κοινωνία, εξ αιτίας όλων αυτών που συζητούμε, μετατραπεί στους ‘φοβεροτέρους εφέδρους’ όπως την ονομάζει ο Αινείας τον 4^ο αι. π.Χ. τότε το ερώτημα αντιστρέφεται ως εξής: Υπάρχει κάποιο πολιτικό κόμμα που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τους επαναστατημένους;

.

Ο Θάνος Ιωαννίδης είναι οικονομολόγος με εξειδίκευση σε Purchasing & Logistics Management. Έχει πάνω από 30 χρόνια εμπειρία στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και έχει εργασθεί ως εμπειρογνώμονας στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στο ΝΑΤΟ. Μελετά θέματα Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας και γράφει περιοδικά στο blog του: https://makroskopos.wordpress.com.

.

[i] https://eh.net/encyclopedia/monetary-unions/ , Ενδεικτικά οι κυριότερες: Monetary Union of Colonial New England, Latin Monetary Union (LMU), Scandinavian Monetary Union (SMU), the Common Monetary Area (CMA), Eastern Caribbean Currency Union (ECCU), The East African Currency Area, The German Monetary Union (Zollverein), the monetary union between Belgium and Luxembourg (BLEU)

[ii] www.bankofengland.co.uk/…/2014/qb14q1prereleasemoneyintro.pdf , by M. Mc Leay et al., BoE’s Monetary Analysis Directorate, Quarterly Bulletin 2014Q1

[iii] http://www.bankofengland.co.uk/publications/Documents/quarterlybulletin/2014/qb14q1prereleasemoneycreation.pdf , by M. Mc Leay et al., BoE’s Monetary Analysis Directorate, Quarterly Bulletin 2014Q1

[iv] https://makroskopos.wordpress.com , Τα δεινά της μετάβασης σε εθνικό νόμισμα: Η οικονομική ιστορία άλλα λέει…’ , Θάνος Ιωαννίδης, 13 Σεπ 2015

[v] http://www.marketwatch.com/story/history-shows-currency-breakups-arent-always-a-disaster-2015-04-28)

[vi] Αυτό σημαίνει ότι η απόφαση δεν είναι δεσμευτική καθόσον αυτό το προνόμιο φέρουν μόνο οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας (Security Council)

[vii] http://unctad.org/en/pages/newsdetails.aspx?OriginalVersionID=1074

[viii] Γιώργος Κασιμάτης, ‘Το απάνθρωπο καθεστώς δανεισμού της Ελλάδας: Η ελληνική εμπειρία ενός ευρωπαϊκού προβληματισμού με παγκόσμιες διαστάσεις’, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2015

[ix] http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=16170&LangID=E

[x] http://greekdebttruthcommission.org/index_el.php

[xi] https://www.capitaleconomics.com/wp-content/uploads/2013/01/wolfson-prize-submission.pdf

[xii] https://makroskopos.wordpress.com/ , ‘«ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΥΡΩ: ΕΝΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ» – ΒΡΑΒΕΙΟ WOLFSON, 1 ΑΠΡ 2015

[xiii] http://www.globalresearch.ca/the-panama-papers-why-iceland/5519510

[xiv] http://www.imf.org/external/pubs/ft/survey/so/2015/car031315a.htm

[xv] http://www.strategic-culture.org/news/2016/02/23/us-military-return-iceland-cold-war-base-reopen.html

[xvi] http://www.nytimes.com/2015/08/30/world/united-states-russia-arctic-exploration.html

[xvii] http://www.bis.org/publ/cgfs22fedny5.pdf An Overview of Non-Deliverable Foreign Exchange Forward Markets Laura Lipscomb Federal Reserve Bank of New York May 2005

[xviii] ΝΟΜΟΣ 3433/2006 – ΦΕΚ 20/Α’/7.2.2006, Προμήθειες αμυντικού υλικού των Ενόπλων Δυνάμεων.

[xix] https://www.armstrongeconomics.com/uncategorized/can-countries-devalue-a-currency-anymore , Can Countries Devalue a Currency Anymore? Martin Armstrong, 27 May 2014

[xx] Competitive Advantage Creating and Sustaining Superior Performance, Michael E. Porter 1998, Free Press, a division of Simon & Schuster, Inc., N.Y.

[xxi] https://makroskopos.wordpress.com ‘ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ: ΠΩΣ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΥΝ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΠΙΣΤΗ’, 10 ιουλ 2015

[xxii] http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/monetary/investments.aspx

[xxiii] http://dimitriskazakis.blogspot.gr/2015/07/blog-post_18.html

[xxiv] http://www.reuters.com/article/us-usa-space-russia-idUSKCN0X600H

[xxv] Αριστοτέλη, ‘Πολιτικά’, Τόμος 3, 1133a 35

[xxvi] John Mearsheimer, ‘The False Promise of International Institutions’, International Security, Winter 1994/95, vol.19, No.3, pp 5-49

[xxvii] Παν. Ηφαιστός, ‘Κοσμοθεωρία των Εθνών’, Αθήνα 2014, Εκδόσεις Ποιότητα

[xxviii] Ηθικά – Νικομάχεια, 1133a 29 εως 1136b 25

 

ΠΗΓΗ

 

Ισλανδία: Οι τραπεζίτες φυλακή και αποζημίωση 30.000 κορώνες σε κάθε πολίτη!

Αρχικά η Ισλανδία έβαλε στη φυλακή τους διεφθαρμένους τραπεζίτες που είχαν άμεση ανάμειξη στην οικονομική κρίση του 2008. 

Τώρα κάθε Ισλανδός φορολογούμενος θα λάβει αποζημίωση για την πώληση μιας από τις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, της Íslandsbanki.

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης μόλις το κράτος ανακτήσει τον έλεγχο της τράπεζας κάθε πολίτης θα λάβει 30.000  ισλανδικές κορώνες.

Η Íslandsbanki θα γίνει έτσι η δεύτερη μεγαλύτερη – σε σύνολο τριών – τράπεζα κρατικής ιδιοκτησίας.

Όπως εξήγησε ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Bjarni Benediktsson η σκέψη είναι να μοιραστεί στον κόσμο το 5%. 

ΠΗΓΗ: enallaktikos

ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΓΚΟΥ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΕΕ

Πώς λένε το μία εικόνα χίλιες λέξεις; Το γράφημα αποτυπώνει τον εξέλιξη του όγκου της μεταποίησης σε επιλεγμένες χώρες με έτος βάσης το 2001. (Αν τις προσθέσω όλες δεν θα βγάλετε άκρη) Μας έχουν πει ότι η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία που της παρουσιάστηκε με το ευρώ και δεν μετασχημάτισε την οικονομία της. Η ερώτηση είναι και ποιός το έκανε; Η Ευρωζώνη είναι πιο κάτω από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ισχυρές βιομηχανικά Ιταλία και Γαλλία είναι πιο κάτω από το 2001. Η Ισπανία που εκμεταλλεύτηκε τις ευκαιρίες; Πέτυχε τίποτα σπουδαίο; Πριν βιαστεί κάποιος να απαντήσει η Ιρλανδία, ας παρατηρήσει ότι ο όγκος μεταποίησης τετραπλασιάστηκε πριν το 2001 και αυξήθηκε 60% μετά το 2001, και οι λόγοι μάλλον δεν έχουν να κάνουν με την εισαγωγή του ευρώ αλλά με την χαμηλή φορολογία και άλλα. Για την μετά 2013 έκρηξη η αιτία μάλλον θα είναι η αποκατάσταση του τραπεζικού τομέα με κόστος βέβαια τον τετραπλασιασμό του δημοσίου χρέους. Η Γερμανία; Beggar thy neighbour … Όσο για την Ελλάδα, στον πάτο. Σε ποιόν έχει κάνει καλό το ευρώ; Κανένας γνωστικός; άλλη φορά άλλοι δείκτες … θα σας πεθάνω στις ερωτήσεις με την άγνοια μου

Washington Post: Ψάχνετε τα προβλήματα του ευρώ; Κοιτάξτε τη Φινλανδία!

Η αμερικανική Washington Post σε άρθρο της δείχνει μία οικονομία της Ευρωζώνης ως παράδειγμα για τα προβλήματα του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος -και, όχι, δεν είναι η Ελλάδα, αλλά μία απροσδόκητη χώρα υπόδειγμα: Η Φινλανδία.

Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι ναι μεν το ευρώ δεν προκάλεσε την παρατεταμένη υφεσιακή τάση της φινλανδικής οικονομίας, αλλά εγείρει ουσιαστικά το ερώτημα εάν εμποδίζει την υπέρβασή της.

O οικονομικός συντάκτης της εφημερίδας Ματ Ο’ Μπράιεν χαρακτηρίζει την Φιλανδία «το παράδειγμα του γιατί δεν λειτουργεί το ευρώ»: Η χώρα, που έχει ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου, σχεδόν ανύπαρκτη διαφθορά και χαμηλό χρέος, έχει χρόνια να δει το ΑΕΠ της να αυξάνεται.

Η Φινλανδία ήταν ανέκαθεν μεσαίου μεγέθους οικονομία (που έχει περάσει παλιότερα και τις δικές της βαριές κρίσεις) και ο συντάκτης συνοψίζει ως εξής τις ρίζες των τωρινών της προβλημάτων: Ο «θάνατος» της Nokia, η οποία κάποτε είχε φτάσει να είναι το 4% ολόκληρης της φινλανδικής οικονομίας, η κάμψη στο εμπόριο ξυλείας λόγω της μετάβασης σε έναν κόσμο με λιγότερο χαρτί και, επιπλέον, τα προβλήματα στη ρωσική οικονομία που ήταν μία από τις σημαντικές αγορές για τις φινλανδικές εξαγωγές.

Τα προβλήματα αυτά δεν προκλήθηκαν από το ευρώ, όμως ο συντάκτης θεωρεί ότι το Ελσίνκι δεν έχει καταφέρει να τα υπερβεί εξαιτίας του ευρώ.

«Η Φινλανδία δεν μπορούσε να κάνει αυτό που κανονικά θα έκανε μία χώρα σε τέτοια περίπτωση, να υποτιμήσει το νόμισμά της» γράφει -δεν φταίει, υποστηρίζει, το ευρώ για τα προβλήματα της φινλανδικής οικονομίας, αλλά φταίει για το ότι δεν τα έχει ξεπεράσει.

Ο συντάκτης αντιλαμβάνεται ότι το επιχείρημά του μπορεί να μην φαίνεται πολύ ισχυρό, και για αυτό αντιπαραβάλλει τη γειτονική Σουηδία, η οποία έχει επιλέξει να μείνει εκτός Ευρωζώνης.

Η σουηδική οικονομία δεν είναι ευθέως συγκρίσιμη με την φινλανδική, όμως ο συντάκτης κάνει το βήμα να συγκρίνει την πορεία των δύο οικονομιών την τελευταία δεκαετία: Οι πορείες των δύο ΑΕΠ κινούνται παράλληλα και παρατηρείται ταυτόχρονα η κάμψη στην κρίση του 2008.

Όμως, η σουηδική οικονομία ανέκαμψε, αλλά η φινλανδική έχει μείνει στα ίδια επίπεδα.

το είδαμε στον  enallaktikos.gr

Ελλάδα- Ισλανδία: Μια ενδεικτική σύγκριση

Ο zerohedge παρουσιάζει ένα ακόμη πολύ ενδιαφέρον γράφημα για την Ελλάδα και την Ισλανδία.

Δυο χώρες, δυο κρίσεις χρέους, δυο διαφορετικές προσεγγίσεις.

Η Ισλανδία έγραψε στα παλαιότερα των υποδημάτων της μια προς μια τις νεοφιλελεύθερες συμβουλές της ΕΕ και του ΔΝΤ.

Έκανε στάση πληρωμών, υποτίμησε το νόμισμά της, εθνικοποίησε τις τράπεζες επέβαλε περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων και έδωσε το λόγο στους πολίτες μέσω δημοψηφισμάτων.
Σήμερα έχει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη.

Η Ελλάδα ακολούθησε κατά γράμμα τις εντολές της Τρόικας, όπως διατυπώθηκαν μέσω της ελληνικής κυβέρνησης και έμμισθων κονδυλοφόρων μεγάλων τραπεζών και επιχειρήσεων.

Οι πολίτες έχασαν πέντε χρόνια από το προσδόκιμο ζωής, οι εργασιακές συνθήκες επέστρεψαν στο καθεστώς του 19ου αιώνα, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε πέρα από 20% και το χρέος αυξήθηκε – συνθήκες οι οποίες είναι χειρότερες από την Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του ’30 και δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο σε καιρό ειρήνης.

Κάθε χώρα έχει τελικά την ηγεσία (και τα ΜΜΕ) που της αρμόζουν. Πολύ περισσότερο όμως έχει την κοινωνική γενοκτονία που αναλογεί στη συμπεριφορά της.

Γιατί το διπλό νόμισμα θα ήταν εθνική τραγωδία

Τα σενάρια για «Geuro» που ξαναφουντώνουν. Το ινστιτούτο Levy και η Deutsche Bank και οι καταστροφικές συνέπειες ενός παράλληλου χρηματοοικονομικού συστήματος

Τις τελευταίες μέρες «φούντωσαν» ξανά τα σενάρια για την εισαγωγή παράλληλου νομίσματος στην Ελλάδα. Η ασφυκτική κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου, η μεγάλη πτώση στα έσοδα, όπως καταγράφηκε στα επίσημα στοιχεία του προϋπολογισμού και τέλος οι συνθήκες ασφυξίας που επικρατούν στην ελληνική οικονομία, επαναφέρουν κάποιες προτάσεις, οι οποίες όμως δεν είναι καινούργιες. Ενδεικτικά ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης, μιλώντας την Πέμπτη σε εκπομπή της ΝΕΡΙΤ, αναφέρθηκε σε αυτό το σενάριο, το οποίο χαρακτήρισε ως έσχατη λύση αλλά δεν απέκλεισε ως ενδεχόμενο, σε περίπτωση που το ελληνικό δημόσιο επιδείξει αδυναμία να πληρώσει το σύνολο μισθών και συντάξεων, κάτι που η κυβέρνηση έχει μέχρι στιγμής αποκλείσει.

Είναι σαν να γυρίζουμε περίπου τρία χρόνια πίσω, στο καλοκαίρι του 2012, όταν λίγο μετά τις εκλογές του Ιουνίου, κάποιοι οικονομολόγοι επανέφεραν τη συγκεκριμένη πρόταση, καθώς η ελληνική οικονομία ήταν στην «εντατική» μετά από δύο σερί εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ τα δημοσιεύματα για Grexit μονοπωλούσαν, όπως και σήμερα, το ενδιαφέρον των διεθνών ΜΜΕ. Είχε προηγηθεί τον ίδιο χρόνο τον Μάιο, η πρόταση της γερμανικής τράπεζας Deutsche Bank, η οποία για πρώτη φορά μιλούσε δημόσια για ένα παράλληλο εσωτερικό νόμισμα, το Geuro, όπως το είχε χαρακτηριστικά ονομάσει, σε έκθεση της για την Ελλάδα. Η γερμανική τράπεζα πρότεινε τότε μια ενδιάμεση λύση, με την οποία η Ελλάδα δεν θα χρειαζόταν να εγκαταλείψει το ευρώ και παράλληλα οι εταίροι της στην Ευρωζώνη δεν θα χρειαζόταν να εγκαταλείψουν εντελώς… την Ελλάδα.

«Ο δρόμος της μικρότερης αντίστασης θα μπορούσε να είναι η διακοπή της χρηματοοικονομικής βοήθειας προς την ελληνική κυβέρνηση και η συνέχιση των πληρωμών για την εξυπηρέτηση του χρέους, καθώς και η σταθεροποίηση των ελληνικών τραπεζών σε μια ευρωπαϊκή bad bank», ανέφερε η Deutsche Bank και πρόσθετε: «σε αυτή την περίπτωση, ένα ελληνικό παράλληλο νόμισμα του ευρώ (το οποίο ονομάζει Geuro) θα μπορούσε να κάνει την εμφάνισή του όταν η κυβέρνηση εκδώσει IoUs (i owe you, υπογεγραμμένο έγγραφο με το οποίο ένα πρόσωπο αναγνωρίζει ένα χρέος) για να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις».

«Αυτό θα επιτρέψει επίσης στην Ελλάδα να εφαρμόσει μια υποτίμηση της ισοτιμίας χωρίς τυπικά να έχει βγει από την νομισματική ένωση. Αρχικά θα περιμέναμε μια μεγάλη υποτίμηση, αλλά οι ελληνικές αρχές θα είχαν τη δύναμη να σταθεροποιήσουν ή ακόμη και να ενισχύσουν ξανά την ισοτιμία του Geuro έναντι του ευρώ μέσω μιας δημοσιονομικής πολιτικής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, έτσι ώστε να αφήσουν ανοιχτή την πόρτα για μελλοντική επιστροφή στο ευρώ».

Στην ουσία η τράπεζα παραδεχόταν ότι η υιοθέτηση μια τέτοιας πρότασης ήταν ένα πρώτο βήμα επιστροφής στη δραχμή, με άλλο όνομα, και παράλληλα ένα «προσωρινό» αντίο από το κοινό νόμισμα.

Τα G- notes και το ινστιτούτο Levy

Όμως δεν ήταν μόνο η γερμανική τράπεζα που έχει προτείνει δημόσια μια τέτοια λύση. Σε συνέδριο στο Μέγαρο Μουσικής στις 8 και 9 Νοεμβρίου του 2013, παρουσία του αρχηγού τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα, το αμερικανικό think tank Levy είχε προτείνει την υιοθέτηση ενός «παράλληλου χρηματοδοτικού συστήματος», τα g- notes όπως τα ονόμασε, στην περίπτωση που η Ελλάδα και οι εταίροι της στην Ευρωζώνη δεν κατάφερναν να συμφωνήσουν σε «πάγωμα» χρέους και στην υιοθέτηση ενός σχεδίου Μάρσαλ για την ελληνική οικονομία. Την πρόταση αυτή την επανέφερε το Ινστιτούτο και λίγους μήνες μετά σε έκθεση του με τίτλο: «Geuro, ένα παράλληλο νόμισμα για την Ελλάδα».

Μάλιστα τη φόρμουλα αυτή έχει ήδη σπεύσει να υιοθετήσει και το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα «Εναλλακτική Λύση για τη Γερμανία», το οποίο έχει κάνει «εμπρηστικές» δηλώσεις για την Ελλάδα κατά καιρούς και αποτελεί τον μεγάλο «πονοκέφαλο» της Άνγκελα Μέρκελ και των συντηρητικών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) του συνασπισμού της. Ο εκπρόσωπός του, ο οικονομολόγος Μπερντ Λίκε από το Αμβούργο, πιστεύει ότι η κρίση του ευρώ μπορεί να λυθεί αν όλες οι χώρες της νότιας Ευρώπης, και όχι μόνο η Ελλάδα, επαναφέρουν το παλιό τους νόμισμα, παράλληλα με το ευρώ.

Τι προβλέπει αυτό το σχέδιο

Το παράλληλο χρηματοοικονομικό σύστημα, σύμφωνα με τη μελέτη «Strategic Analysis – Prospects and Policies for the Greek economy» του ινστιτούτο Levy, θα βασιστεί στην έκδοση νέων κρατικών ομολόγων, με χαμηλό ή καθόλου τόκο, με τα οποία το Κράτος θα πληρώνει υποχρεώσεις του (π.χ. επιστροφές φόρων, πληρωμές προμηθευτών κ.λπ.) και τα οποία θα δέχεται επίσης για εξόφληση οφειλών προς το Δημόσιο και θα έχουν ίση αξία με το ευρώ. Τα ομόλογα αυτά θα πρέπει να υποστηρίζονται από τα φορολογικά έσοδα, υπό την έννοια ότι, ενώ η κυβέρνηση θα τα χρησιμοποιήσει για να εξοφλήσει το χρέος μεταξύ αυτής και των πιστωτών της, θα γίνονται δεκτά pari passu (με ίδιους όρους) σε διακανονισμούς των φορολογικών υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα.

Τα νέα ομόλογα θα πρέπει να είναι μετατρέψιμα μόνο προς μία κατεύθυνση, από ευρώ σε Geuro για να αποφευχθούν κερδοσκοπικές επιθέσεις και να περιοριστεί η χρήση τους μόνο στις εγχώριες αγορές, όπως και για να μειωθεί η πιθανότητα μεταφορών καταθέσεων σε ευρώ εκτός της χώρας. Η διαδικασία αυτή αποτελεί στην ουσία την αρχή ενός νέου νομίσματος.

Με απλά λόγια το σχέδιο είναι όλες οι συναλλαγές με το εξωτερικό να εξακολουθούν να πραγματοποιούνται με το ευρώ και το Geuro ή η «νέα δραχμή» να χρησιμοποιείται για καθαρά εσωτερική κατανάλωση, για πληρωμές μισθών και συντάξεων και συναλλαγές εντός της χώρας.

Κάτι τέτοιο προφανώς και δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει. Αρχικά η υιοθέτηση ενός διπλού νομίσματος θα έδινε «σήμα» στις αγορές για την «αρχή του τέλους» της παρουσίας της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα. Αυτό που θα συμβεί είναι αυτό που πάντα συμβαίνει όταν σε μια οικονομία κυκλοφορούν δύο νομίσματα με διαφορετική αξία: οι πολίτες θα προσπαθήσουν να ανταλλάξουν το ταχύτερο δυνατό το εγχώριο νόμισμα με σκληρά ευρώ ή θα μεταφέρουν απλώς τις αποταμιεύσεις τους στο εξωτερικό. Αντί να τονώσει την οικονομία, το νέο νομισματικό καθεστώς θα ενισχύσει την παραοικονομία. Οι πολίτες θα πρέπει να διατηρούν δύο λογαριασμούς και κανείς δεν θα μπορεί να προβλέψει την αξία που θα έχουν αύριο τα χρήματά τους. Οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές και όπως έχουν αναλύσει ήδη οι σοφοί της γερμανικής κυβέρνησης, τα τεχνικά προβλήματα σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν πάρα πολλά.

Το χρέος σε ευρώ, οι συντάξεις και οι μισθοί σε Geuro

Ένα διπλό νόμισμα στην ουσία δημιουργεί δύο ζώνες. Την εσωτερική ζώνη με στοιχεία τη φτώχεια και την παραοικονομία, η οποία θα αποτελείται από τους μισθωτούς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που θα πληρώνονται σε νέο νόμισμα, υποτιμημένο ακόμη και κατά 50% – 60%, όπως είχε προβλέψει η Deutsche Bank. Και τη ζώνη που θα αποτελείται από τα διεθνοποιημένα τμήματα της οικονομίας που θα εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το ευρώ για τις συναλλαγές με το εξωτερικό και το διεθνές εμπόριο.

Το πιο σημαντικό είναι όμως ότι και στη λειτουργία της διπλής κυκλοφορίας, η Ελλάδα θα έπρεπε να αποπληρώνει το δημόσιο χρέος της σε ευρώ και να συνεχίσει να δανείζεται μόνο για να μπορεί να αποπληρώνει τόκους και χρεολύσια. Ενώ το χρέος μας θα είναι σε ευρώ, τα μισά από τα φορολογικά μας έσοδα θα είναι σε δραχμές, που σταδιακά θα χάσουν την αξία τους και την πιθανή κατάρρευσή τους, θα ακολουθούσε η κατάρρευση των τραπεζών και των επιχειρήσεων.

Ιστορικά όπου έχει εφαρμοστεί μια τέτοια λύση έχει φέρει μόνο φτώχεια και όχι… ανάπτυξη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το Der Spiegel σε άρθρο του τον Απρίλιο του 2013, «στο παρελθόν, έχουν χρησιμοποιηθεί συχνά παράλληλα νομίσματα σε μια οικονομία. Το γερμανικό μάρκο ήταν ένα συνηθισμένο νόμισμα στα Βαλκάνια κατά τη δεκαετία του ’90 και το αμερικανικό δολάριο είναι πολύ δημοφιλές σήμερα σε πολλές λατινοαμερικάνικες χώρες. Το Ελ Σαλβαδόρ, μάλιστα, κήρυξε το 2001 το δολάριο επίσημο νόμισμά του. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το ισχυρό νόμισμα υπερίσχυσε πάντα του αδύνατου παραλλήλου του. Οι πολίτες στα Βαλκάνια και τη Λατινική Αμερική ακολουθούσαν έναν οικονομικό κανόνα: το σταθερό νόμισμα είναι καλύτερο για την αποταμίευση, ενώ το αδύνατο δαπανάται το ταχύτερο δυνατό. Η ανταλλάσσεται».

Η Ελλάδα έχει νόμισμα: το ευρώ

Όλα τα παραπάνω εξακολουθούν να παραμένουν σενάρια. Η Ελλάδα μόνο για το 2015 χρειάζεται ακόμα να βρει 25 δισ. ευρώ για να καλύψει τις υποχρεώσεις της. Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε «κώμα» και η αγορά «στενάζει» από την έλλειψη ρευστότητας. Η νέα κυβέρνηση έχει μια μεγάλη ευκαιρία να συνδιαμορφώσει τους όρους ενός συμβολαίου με την Ευρωζώνη, που θα μας βγάλει από την ύφεση των τελευταίων ετών, με βάση τη συμφωνία του Eurogroup τον Φεβρουάριο. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δουλέψει εντατικά. Δεν μπορεί να χαθεί άλλος χρόνος, μόνο με επικοινωνιακές φιέστες και ιδεοληψίες που δεν βοηθούν κανέναν. Από την άλλη οι εταίροι μας και ειδικά η Γερμανία, πρέπει να κατανοήσουν ότι νέα μέτρα λιτότητας, μόνο δημοσιονομικού τύπου, δεν μπορούν να εφαρμοστούν πλέον σε μια χώρα με ανεργία 27% και «απώλεια» εθνικού πλούτου, της τάξης του 25% σε πέντε χρόνια.

Η Ελλάδα δεν χρειάζεται ούτε διπλό νόμισμα, ούτε bullying. Χρειάζεται μεταρρυθμίσεις και χρόνο να ανακάμψει. Ο χρόνος αρχίζει να λιγοστεύει. Όσο για τις μεταρρυθμίσεις καλό είναι να αρχίσουν να ασχολούνται πιο σοβαρά στην κυβέρνηση.

ΠΗΓΗ

Από πού κι ως πού είναι καλό να βγούμε στις αγορές;

Άνθρακες ο θησαυρός για μια ακόμη φορά. Οι φήμες που το ίδιο το Μαξίμου άφησε να διοχετεύονται στα ΜΜΕ ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει έξοδο στις αγορές τις παραμονές της επίσκεψης της Μέρκελ στο οικόπεδό της, διαψεύστηκαν από το υπουργείο οικονομικών μόλις χθες. Σύμφωνα με Υπουργείο Οικονομικών «η έξοδος της χώρας στις αγορές θα πραγματοποιηθεί το πρώτο εξάμηνο του έτους, όπως έχει σχεδιαστεί.» Δηλαδή ματαιώθηκε μια ακόμη φάρσα του success story Σαμαρά. Ίσως μια άλλη φορά.

Το παιχνίδι είναι καλά στημένο

Βέβαια, η έξοδος αυτή στις αγορές προετοιμάζεται εδώ και πολλούς μήνες. Από το περασμένο καλοκαίρι όταν ο Σαμαράς πήγε σε πολυήμερο ταξίδι στις ΗΠΑ και συναντήθηκε με την ομάδα κερδοσκόπων του Μανχάταν που παίζουν κατά κύριο λόγο με την χρεοκοπία της χώρας. Πρόκειται για επενδυτικά κεφάλαια σαν του Πόλσον, του Σόρος, κ.ά..

Ο Σαμαράς τους διαβεβαίωσε ότι τα κέρδη τους είναι διασφαλισμένα και τους παρακάλεσε να βοηθήσουν, ανάμεσα στα άλλα, σε μια θεαματική έξοδο της Ελλάδας προς τις αγορές για το πιστωθεί ο ίδιος. Αυτοί συμφώνησαν με την προϋπόθεση να πέσει αρκετό κρατικό χρήμα στις τράπεζες, ώστε να κερδοσκοπήσουν μ’ αυτές, να ανοίξει το χρηματιστήριο ακόμη και στις αδόκιμες διεθνώς πρακτικές κερδοσκοπίας και πρωτίστως να διασφαλιστούν τα χρήματά τους με εμπράγματες εγγυήσεις.

Η όλη επιχείρηση αναβάθμισης της κερδοσκοπικής αξιοπιστίας του ελληνικού χρέους έχουν αναλάβει κυρίως η Goldman Sachs, γνωστή μας από παλιά, καθώς και η J P Morgan, το ειδικό κεφάλαιο που διαθέτει για «επενδύσεις» στις αναδυόμενες αγορές, όπως έχει χαρακτηριστεί και η Ελλάδα. Μαζί τους συνεργάζεται και η περίφημη «παρέα» του Λονδίνου από γνωστούς χρηματιστές και επενδυτικά κεφάλαια, που από την εποχή Σημίτη κερδοσκοπεί ασύστολα με το δημόσιο χρέος της χώρας (δομημένα ομόλογα, swaps, παράγωγα, κοκ), ενώ διασυνδέεται με τα κομματικά ταμεία της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Κι όχι μόνο.

Με κρατικά λεφτά η έξοδος στις αγορές

Κι όλα αυτά για μια κακού γούστου θεατρική παράσταση που θέλει δήθεν την Ελλάδα να ανακτά την «χαμένη αξιοπιστία της στις αγορές». Μάλιστα. Δεν αξίζει καν να ασχοληθεί κανείς με το γεγονός ότι η όλη θεατρική παράσταση «έξοδος στις αγορές» αφορά μόλις 2-3 δις ευρώ έναντι τριετών ή πενταετών τίτλων, αγνώστων λοιπών στοιχείων. Είναι αστείο να το συζητά κανείς. Η κυβέρνηση κυριολεκτικά χάρισε στις «συστημικές» τράπεζες μόνο μέσα στο 2013 κοντά 7 δις ευρώ μόνο και μόνο για το «χρηματοδοτικό κενό» τους. Χώρια η ανακεφαλαιοποίησή τους με άλλα 25 δις ευρώ. Από πού τα χάρισε; Από το δημόσιο ταμείο, από τον Έλληνα φορολογούμενο.

Τους χάρισε, δηλαδή, πάνω από 32 δις ευρώ και τους ζητά να αγοράσουν κρατικά ομόλογα για 2-3 δις ευρώ, ώστε να φανεί η περιβόητη «έξοδος στις αγορές». Μόνο που οι τραπεζίτες και τα επενδυτικά κεφάλαια που έχουν συμπράξει μαζί τους, δεν είναι έτοιμοι ακόμη. Θέλουν κι άλλα. Θυμηθείτε ότι εκκρεμεί νέα ανακεφαλαιοποίηση, της οποίας το μπουγιουρντί αναμένεται για μετά τις ευρωεκλογές. Αφού πρώτα γίνουν τα απαιτούμενα stress test των τραπεζών, τα οποία συνιστούν το «φύλλο συκής» προκειμένου η ΕΚΤ και η ΕΕ να δικαιολογήσουν την προκλητική ενίσχυση με ρευστό των μεγάλων χρεοκοπημένων τραπεζών της ευρωζώνης.

Κι έτσι η περίφημος «έξοδος στις αγορές» ανεβληθεί. Ίσως για μετά τις εκλογές. Οι τραπεζίτες και οι κερδοσκόποι θέλουν να εξασφαλίσουν πρώτα τις θέσεις τους και το επιπλέον μετρητό από τον κρατικό κορβανά και ύστερα βλέπουμε.

Γιατί θέλουν την έξοδο στις αγορές;

Ωστόσο, το βασικό ερώτημα παραμένει: Γιατί είναι καλό να βγούμε στις αγορές; Από πού κι ως πού; Γιατί το να συνεχίσει κανείς την πρακτική που οδήγησε την Ελλάδα στην χρεοκοπία, είναι καλό για την χώρα και τον λαό; Το γιατί είναι καλό για τους τοκογλύφους και τους κερδοσκόπους είναι απολύτως κατανοητό. Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα θα συνεχίσει να δανείζεται εσαεί για να τους πληρώνει. Μέχρι τελικής πτώσεως.

Και κάτι ακόμα. Πώς γίνεται η Ελλάδα με 129% του ΑΕΠ δημόσιο χρέος στις 31/12/2009 και με ρυθμούς ύφεσης της τάξης 2-3% ετησίως σε τρέχουσες τιμές, να μην έχει «αξιοπιστία» στις αγορές, ενώ σήμερα με 178% του ΑΕΠ δημόσιο χρέος στις 31/12/2013 και ρυθμούς ύφεσης 6-7% ετησίως σε τρέχουσες τιμές, να ανακτά ως δια μαγείας την «αξιοπιστία» της στις αγορές; Το σκέφτεστε; Πώς είναι δυνατόν;

Μήπως γιατί η χώρα έχει μετατραπεί σε οικόπεδο, ξέφραγο αμπέλι, χωρίς καμιά ασυλία και μαζί με τον λαό της έχει παραδοθεί «άνευ όρων και αμετάκλητα» – όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι δανειακές συμβάσεις με το ευρωσύστημα – στους δανειστές της; Όχι μόνο. Το χρέος που μας έχει φορτώσει το ευρωσύστημα και το ΔΝΤ, κοντά στα 240 δις ευρώ, δεν στέκεται καλά στα πόδια του. Είναι προϊόν κατάφωρων εκβιασμών, παραβίασης κάθε έννοιας δίκαιης μεταχείρισης εταίρου με βάση του κανόνες του διεθνούς δικαίου, αλλά και των Συνθηκών της ΕΕ.

Αυτό σημαίνει ότι μια οποιαδήποτε έντιμη κυβέρνηση της Ελλάδας που σκέφτεται έστω στο ελάχιστο το λαό αυτής της χώρας και θέλει να στηριχθεί στη νομιμότητα – δηλαδή, στο θεσπισμένο δικό τους νόμο και δίκαιο – μπορεί να το αρνηθεί ως παράνομο και καταχρηστικό. Κι αν το κάνει τι θα συμβεί; Οι αγορές δεν θα ορμήξουν στην Ελλάδα, αλλά στη Γερμανία. Γιατί είναι ο μεγαλύτερος εγγυητής του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης.

Βλέπετε, η Ελλάδα δεν έχει πάρει τα 240 δις ευρώ απευθείας από τις αγορές, ούτε απευθείας από τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Τα χρωστά στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, ο οποίος με τη σειρά του τα έχει δανειστεί από τις διεθνείς αγορές με εγγύηση της Γερμανίας και των υπολοίπων χωρών της ΕΕ.

Αν λοιπόν στην Ελλάδα βρεθεί μια κυβέρνηση που ξέρει να τηρεί το νόμο και το σύνταγμα, μπορεί με μεγάλη άνεση να αρνηθεί να πληρώσει το συγκεκριμένο χρέος προς το ευρωσύστημα. Τότε, οι αγορές θα ζητήσουν τα ρέστα όχι από την Ελλάδα, μιας και δεν την έχουν δανείσει, αλλά από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό και κυρίως από εκείνους τους εγγυητές με την μεγαλύτερη οικονομική επιφάνεια. Δηλαδή πρωτίστως την Γερμανία.

Με άλλα λόγια η Ελλάδα κρατά μια ατομική βόμβα στα χέρια της. Μια ατομική βόμβα που μπορεί να τινάξει στον αέρα όχι μόνο το ευρώ, αλλά και την ΕΕ. Να γιατί βιάζονται οι Ευρωπαίοι να βγάλουν την Ελλάδα στις αγορές. Για να την ξεφορτωθούν. Για να περάσει το ταχύτερο δυνατόν το χρέος της στα χέρια των διεθνών αγορών και να απεγκλωβιστούν τα κράτη εγγυητές του μηχανισμού με πρώτη την Γερμανία. Να γιατί δεν θέλουν να πέσει η κυβέρνηση Σαμαροβενιζέλου πριν ολοκληρώσει την αποστολή που της έχουν αναθέσει. Πριν βάλει και τις τελευταίες υπογραφές στο ξεπούλημα της Ελλάδας.

Σχόλιο της Ημέρας, 8/4/2014, dimitriskazakis.blogspot.com

Ο λόγος του Βασιλιά

Δεν μας έφθαναν όλα μας τα προβλήματα, έχουμε και τους μονάρχες να κάνουν δηλώσεις.

Τι μας νοιάζει για το τι λέει ο βασιλιάς της Ολλανδίας στο Κοινοβούλιο της χώρας του; Για την ακρίβεια ποιος θυμάται καν ότι η Ολλανδία έχει ακόμα βασιλιά;

Κι όμως, μόνο διαβάζοντας τέτοια “ψιλά” των ειδήσεων θα μπορέσουμε να πάρουμε μια ιδέα για το μέγεθος των αλλαγών που έρχονται. Οι οποίες αλλαγές, το έχουμε ξαναπεί, δεν αφορούν μόνο τη “διεφθαρμένη” Ελλάδα των τεμπέληδων και των φοροφυγάδων.

Αφορούν όλο τον κόσμο, εκτός από τις χώρες που δε διαθέτουν κάποιο οργανωμένο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Αυτές που ως τώρα θεωρούνταν υποανάπτυκτες, αλλά που όπως φαίνεται αποτελούν το πρότυπο ανάπτυξης του νεοφιλελευθερισμού.

Ο βασιλιάς της Ολλανδίας ανακοίνωσε ούτε λίγο, ούτε πολύ, το τέλος του κοινωνικού κράτους σε μια χώρα η οποία μέχρι πρόσφατα μας έκανε μάθημα δημοσιονομικής διαχείρισης. Προτού, βέβαια, αρχίσουν να φαίνονται τα πρώτα σύννεφα στην οικονομία της. Ή, μάλλον, προτού παραδεχθεί η κυβέρνηση της Ολλανδίας ότι υπάρχει πρόβλημα.

Εάν η υψομετρικά υποβαθμισμένη, αλλά οικονομικά ανεπτυγμένη αυτή χώρα αντιμετωπίζει τέτοιο θέμα, χωρίς τις παθογένειες που ταλαιπωρούν την Ελλάδα, τότε τι ελπίδα θα είχαμε εμείς να αποφύγουμε το αδιέξοδο;

Προφανώς καμία. Ακόμα και αν διορθώνονταν όλα τα κακώς κείμενα δεκαετιών εν μία νυκτί. Ακόμα και αν δεν υπήρχαν ποτέ. Ακόμα κι αν πλήρωνες τους φόρους σου, δόλιε φοροφυγά. Ακόμα κι αν δούλευες νυχθημερόν, τεμπέλη δημόσιε υπάλληλε. Ακόμα κι αν έκοβες αποδείξεις ανεύθυνε ταξιτζή.

Τι όμορφα που καταρρέει όλο το ενοχικό κατασκεύασμα το οποίο με τόσο κόπο έχουν χτίσει οι κυβερνήσεις της κρίσης για να αποποιηθούν τις ευθύνες τους, αλλά παράλληλα και για να αποκρύψουν αυτό που πλέον αναγκάζονται άλλοι να παραδεχθούν: ότι το σύστημα δε λειτουργεί.

Όχι το κρατικοδίαιτο-πελατειακό σύστημα της Ελλάδας, αλλά το οικονομικό σύστημα όπως αυτό εφαρμόζεται με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες στην πραγματικότητα. Είτε μιλάμε για την Ολλανδία, είτε για τις ΗΠΑ, είτε για την ημί-αυτόνομη ευρωπαϊκά Μεγάλη Βρετανία.

Σε όλες αυτές τις χώρες και όχι μόνο, το δημοσιονομικό πρόβλημα είναι από ορατό έως εξόφθαλμο. Ο μόνος λόγος για τον οποίο η Γερμανία δεν αντιμετωπίζει άμεσο πρόβλημα είναι ότι ουσιαστικά χτίζει την ευημερία της πάνω στις πλάτες της υπόλοιπης Ευρώπης.

Το μοντέλο που προωθείται στην Ολλανδία ως λύση, όπως και στην Ελλάδα, είναι αυτό του νεοφιλελευθερισμού.

«Εξαιτίας κοινωνικών εξελίξεων, όπως η παγκοσμιοποίηση και η γήρανση του πληθυσμού, η αγορά εργασίας και οι δημόσιες υπηρεσίες μας δεν είναι πλέον κατάλληλες για τις ανάγκες των καιρών»

Δεν καταλαβαίνω. Η σύγχρονη ιατρική και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου κατάφεραν να αυξήσουν το προσδόκιμο ζωής για να γίνει τι; Για να μας πουν ότι… ζούμε πολύ πια και είμαστε ασύμφοροι; Παράλληλα, το ίδιο βιοτικό επίπεδο και οι οικονομικές απαιτήσεις που έχουμε για την ανατροφή των παιδιών μας (αλλά και για τη δική μας ποιότητα ζωής) έχουν μειώσει τα ποσοστά γεννητικότητας. Το ποσοστό του ενεργού εργατικού δυναμικού μειώνεται σταθερά σε σχέση με εκείνο των συνταξιούχων στις περισσότερες χώρες της Δύσης.

Ωστόσο, οι συνταξιούχοι πλήρωναν τις εισφορές τους μία ζωή. Στην Ελλάδα τα χρήματα αυτά υπεξαιρέθηκαν ανερυθρίαστα από το κράτος. Στην Ολλανδία όμως; Γιατί δεν επαρκούν για να χρηματοδοτήσουν τις συντάξεις; Φταίει μόνο η άνοδος του προσδόκιμου; Δηλαδή όλοι αυτοί οι άνθρωποι δούλευαν μια ζωή για να έχουν πέντε χρόνια σύνταξη; Ή όφειλαν οι μισοί από αυτούς να πεθάνουν νωρίτερα για να έχουν σύνταξη οι υπόλοιποι;

Μήπως φταίει ότι τα έξοδα περίθαλψης και νοσηλείας είναι υπέρογκα; Μήπως στο όνομα του κέρδους οι φαρμακοβιομηχανίες προωθούν συνεχώς νέες, πανάκριβες χημικές θεραπείες, τη στιγμή που υπάρχουν είτε παλιότερα, πιο αποτελεσματικά φάρμακα, είτε φυσικές θεραπείες που δεν αποφέρουν, όμως, υπερκέρδη;

Μήπως η ελεύθερη αγορά που είναι, υποτίθεται, καλή για την οικονομική ανάπτυξη είναι τελικά πολύ κακή για την υγεία και για την ευημερία μας;

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κυβερνήσεις που ήταν επί δεκαετίες στο κρεβάτι με τις καπνοβιομηχανίες, επειδή αποκόμιζαν μεγάλα έσοδα από τους φόρους, το ξανασκέφτηκαν όταν οι έρευνες έδειξαν πως το κόστος αντιμετώπισης των καρκίνων ήταν πολλαπλάσιο από τα έσοδα αυτά. Κανείς δε νοιάστηκε για τη δημόσια υγεία. Το πρόβλημα ήταν και πάλι οικονομικό.

Και η παγκοσμιοποίηση που κολλάει; Μήπως στο ότι ο σκοπός είναι να φθάσουν μισθοί και εργασιακά δικαιώματα σε επίπεδο Μπαγκλαντές, αντί για να αναβαθμιστούν οι τριτοκοσμικές χώρες; Φυσικά οι πολυεθνικές, οι οποίες εκμεταλλεύονται το απροστάτευτο εργατικό δυναμικό αυτών των χωρών, θα έτριβαν τα χέρια τους εάν ξαφνικά δεν χρειαζόταν να μεταφέρουν το εμπόρευμα από την Ασία στις αγορές τους. Εάν δηλαδή έφερναν το Μπαγκλαντές στην έδρα τους.

«Το κλασσικό κοινωνικό κράτος αργά αλλά σταθερά μετατρέπεται σε μια ‘συμμετοχική κοινωνία’, όπου οι πολίτες θα πρέπει να φροντίζουν τον εαυτό τους ή να δημιουργούν λύσεις από την κοινωνία των πολιτών για να αντιμετωπίσουν προβλήματα όπως η συνταξιοδότηση»

Και να που η συνταξιοδότηση έγινε “πρόβλημα”. Μόνο που δεν είναι πρόβλημα, είναι δικαίωμα, όπως και η κοινωνική ασφάλιση είναι δικαίωμα το οποίο αναγνωρίζεται από την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που υιοθέτησαν τα Ηνωμένα Έθνη το 1948. Είναι λιγότερο δικαίωμα τώρα, επειδή αυξήθηκε το προσδόκιμο ζωής και επειδή παγκοσμιοποιηθήκαμε;

Ποια είναι αυτή η περίφημη “συμμετοχική κοινωνία”; Δεν συμμετείχε, δηλαδή, ως τώρα κάθε εργαζόμενος με τις εισφορές και τους φόρους που πλήρωνε; Τώρα, λοιπόν, ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει το δικό του ιδιωτικό πρόγραμμα ασφάλισης και συνταξιοδότησης. Και είναι ελεύθερος να χάσει ίσως τα πάντα αν η εταιρεία την οποία εμπιστεύτηκε χρεωκοπήσει μετά από 10, 20, 30 και βάλε χρόνια. Διότι αν κάποιος πρέπει να εργάζεται ως τα 70 για να συνταξιοδοτηθεί και ξεκινήσει να εργάζεται από 20 ετών (άντε 25-26 αν σπουδάσει και πάει στρατό) αυτό σημαίνει ότι η εταιρεία της επιλογής του θα πρέπει να κρατήσει 55-60 χρόνια τουλάχιστον.

Το παράδειγμα της Lehman Brothers, η χρεωκοπία της οποίας αποτέλεσε το πρώτο κομμάτι του ντόμινο της κρίσης, απέδειξε ότι καμία εταιρεία, όσο μεγάλη κι αν είναι, δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια των χρημάτων όσων την έχουν εμπιστευτεί. Και πως θα μπορούσε, άλλωστε, όταν αδυνατεί να το κάνει πια το ίδιο το κράτος;

Αυτό που κατ’ ευφημισμό ονομάζει ο βασιλιάς της Ολλανδίας (στο λόγο που του έγραψαν άλλοι) “συμμετοχική κοινωνία” στην ουσία δεν είναι καν κοινωνία όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Θα είναι ένα σύνολο ανθρώπων που προσπαθεί να επιβιώσει, ο καθένας με τα δικά του μέσα, πολεμώντας λυσσαλέα για μια θέση εργασίας όπου θα πληρώνεται ελάχιστα και στην οποία δε θα έχει κανένα απολύτως δικαίωμα. Το μέλλον, όπως διαγράφεται, παραπέμπει στο “Λιμάνι της αγωνίας” του Καζάν και όχι στον ελπιδοφόρο κόσμο που “πουλάει” η διαφήμιση της Κόκα-Κόλα.

Και αυτό είναι το αισιόδοξο σενάριο. Ακολουθώντας τη λογική πορεία της ελαχιστοποίησης του κράτους, δε θα καταργηθεί μόνο το ασφαλιστικό σύστημα, αλλά τελικά και το δημόσιο σύστημα υγείας και εκπαίδευσης. Με δεδομένη τη συνεχή πίεση για μείωση μισθών καθώς και την αύξηση της ανεργίας, η παιδεία και η υγειονομική περίθαλψη θα είναι πολυτέλεια για τους πολλούς. Πως θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει πρόγραμμα ιδιωτικής ασφάλισης και συνταξιοδότησης ο μισθωτός των 400 Ευρώ; Τι θα τρώει, που θα μένει; Αλίμονο δε, στον άνεργο και στο χαμηλοσυνταξιούχο που θα αρρωστήσουν σοβαρά…

Και αν αυτό το σενάριο φαντάζει ακόμα μακρινό για την Ολλανδία, είναι ωστόσο πολύ πιο ρεαλιστικό για την Ελλάδα.

Καταστροφολογία, θα πουν πολλοί. Ωστόσο, ποιος θα πίστευε πριν από λίγα χρόνια ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο κύριος ρυθμιστικός παράγοντας της παγκόσμιας οικονομίας, θα βρίσκονταν τόσο κοντά σε στάση πληρωμών στο δημόσιο; Ποιος θα φανταζόταν ότι θα άκουγε ποτέ τον βασιλιά μιας χώρας όπως η Ολλανδία, η οποία βρίσκεται μέσα στις 20 πλουσιότερες του κόσμου, να ανακοινώνει ουσιαστικά την επερχόμενη κατάργηση του κοινωνικού κράτους;

Αυτός ο ξανθός κυριούλης, το επάγγελμα του οποίου είναι να κάνει την ομιλούσα διακόσμηση σε εθιμοτυπικές επισκέψεις φορώντας στολές και σειρήτια, δηλώνει ατάραχος από τον χρυσοκέντητό του θρόνο ότι το κράτος που συντηρεί τον ίδιο και την εξίσου διακοσμητική του οικογένεια, αφήνει πλέον τους πολίτες του στην τύχη τους. Αν αυτό δεν είναι ειρωνεία, τότε δεν ξέρω τι είναι.

ΠΗΓΗ

Εκτός ελέγχου το δημόσιο χρέος, νέα μέτρα εν όψει (Πριν, 13 Οκτωβρίου 2013)

    Αν ένας ανυποψίαστος αναγνώστης διαβάσει τις πρώτες σελίδες από το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού νομίζει ότι ζει σε μια χώρα οικονομικό παράδεισο. Λέει κατά λέξη: “Το 2013, σε συνέχεια και ως αποτέλεσμα των μεγάλων θυσιών της Ελληνικής κοινωνίας, η ύφεση επιβραδύνεται σημαντικά και αναθεωρούνται επί τα βελτίω οι αρχικές εκτιμήσεις, η αυξητική δυναμική της ανεργίας ανακόπτεται και επιτυγχάνονται οι στόχοι της δημοσιονομικής πολιτικής, καθιστώντας εφικτή την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος στο τέλος του έτους. Συγκεκριμένα, το εν λόγω πλεόνασμα” συνεχίζει η εισηγητική έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού “εάν εξαιρεθεί η επίδραση της ύφεσης” (και γιατί να μην εξαιρεθεί μπορεί να προσθέσει κανείς, σιγά το πράγμα άλλωστε να μειώνεται το ΑΕΠ κατά 21,5% επί 6 συναπτά έτη, είναι κάτι που συμβαίνει τόσο συχνά στην παγκόσμια οικονομία…) “εκτιμάται ότι θα είναι το υψηλότερο μεταξύ όλων των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, καθώς, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές πλεόνασμα της χώρας εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 6,3% του ΑΕΠ, έναντι 1,7% στην Ευρωζώνη”. Θα τρώνε τη σκόνη μας οι κουτόφραγκοι, οι οποίοι πρέπει να μας ζηλεύουν ακόμη και για τις επιδόσεις στην εξέλιξη του δημόσιου χρέους!

Διαβάστε τι γράφουν οι ξετσίπωτοι ψεύτες του Σαμαρά: “Οι σημαντικές αυτές εξελίξεις αποδεικνύουν ότι η σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας, που προβλέπει το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, βαθμιαία επιτυγχάνεται, ενώ ανεκόπη και η εκρηκτική πορεία της αύξησης του δημόσιου χρέους. Παρά το γεγονός ότι το 2013 αναμένεται προσωρινή αύξηση του δημόσιου χρέους (λόγω κυρίως της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και της συνεχιζόμενης ύφεσης), ο ρυθμός μεταβολής του προβλέπεται ότι θα αρχίσει να φθίνει μεσοπρόθεσμα από το 2014 και έπειτα”. Τέρμα οι ταλαιπωρίες που υπομείναμε με το δημόσιο χρέος, μπορεί κάλλιστα να υποθέσει κανείς διαβάζοντας τις παραπάνω ανοησίες!

Η πραγματικότητα ωστόσο είναι οδυνηρή και αποκαλύπτεται λίγες σελίδες παρακάτω όπου περιγράφεται η ανεξέλεγκτη πορεία του δημόσιου χρέους. Συγκεκριμένα το δημόσιο χρέος από 299,69 δισ. ευρώ (129,7% του ΑΕΠ) το 2009, έφτασε το 2012 τα 303,92 δισ. ευρώ (156,9% του ΑΕΠ) και φέτος, το 2013, θα φτάσει τα 321 δισ. (175,5% του ΑΕΠ). Όλα τα υπόλοιπα είναι γελοιότητες πολιτικών απατεώνων που ακολουθώντας τα χνάρια του Γιωργάκη και του τραπεζίτη Παπαδήμου στηρίζονται στα ψέμματα. Το σημαντικότερο, είναι μια επίπλαστη εικόνα που επιχειρεί να κρύψει κάτω από το χαλί την παταγώδη αποτυχία όλων των πολιτικών που έχουν μέχρι σήμερα εφαρμοστεί για να μειώσουν το χρέος.

Την δραματική πραγματικότητα που έχει δημιουργηθεί με επίκεντρο το δημόσιο χρέος μας υπενθύμισε μια μέρα μετά η έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα το Γραφείο προϋπολογισμού του κράτους, που υπάγεται στη Βουλή, με τίτλο “το δημόσιο χρέος μετά το τέλος του Μνημονίου (2014)”. Το συμπέρασμά της είναι πως το χρέος είναι εκτός ελέγχου με αποτέλεσμα αργά ή γρήγορα να πρέπει να ληφθούν οδυνηρά μέτρα. Κι ας διαβεβαιώνει η κυβέρνηση για το αντίθετο. Αναφέρει κατά λέξη η έκθεση: “Από το β΄ εξάμηνο 2014” οπότε λήγει το Μνημόνιο και σύμφωνα με την κυβερνητική προπαγάνδα τελειώνει η “περίοδος των παθών” για την ελληνική κοινωνία “οι πόροι που διαθέτει η χώρα δεν θα επαρκούν για να καλύψει τις υποχρεώσεις προς πληρωμή των τόκων για τα δάνεια που έχει λάβει. Ειδικότερα, δεν θα επαρκεί το πρωτογενές πλεόνασμα (= περίσσευμα φόρων πάνω από τις δαπάνες) για την πληρωμή των τόκων. Το ΔΝΤ προβλέπει ένα δημοσιονομικό κενό, όπως ορίζεται η διαφορά μεταξύ τόκων και πρωτογενούς πλεονάσματος, 4,4 δισ. ευρώ προς τα τέλη 2014 και επιπλέον 6,5 δισ.ευρώ το 2015, συνολικά 11 δισ. ευρώ. Η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι το κενό είναι μικρότερο, ελπίζοντας ότι θα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 2,8 δισ.ευρώ. Όπως και να διαμορφωθεί τελικά, το «κενό» θα πρέπει να καλυφθεί, πράγμα που μπορεί να γίνει με νέο δανεισμό, μείωση των επιτοκίων και νέα μέτρα ή με ένα συνδυασμό όλων αυτών. Ας προσθέσουμε ότι το «κενό» διευρύνεται αν προσθέσουμε τις δαπάνες πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρεών. Η Ελλάδα δεν θα είναι εύκολο να δανεισθεί με λογικούς όρους από τις αγορές για να καλύψει το κενό αυτό, δηλαδή να πληρώσει τους τόκους και να αποπληρώσει ληξιπρόθεσμα δάνεια. Μια συμφωνία για νέα δάνεια στήριξης ή και άλλες διευκολύνσεις (μείωση επιτοκίων κλπ) είναι η πιθανότερη λύση”.

Αν λάβουμε υπ’ όψη μας τις πρόσφατες δηλώσεις του Μάριο Ντράγκι, προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ότι οποιοσδήποτε νέος δανεισμός θα συνοδευτεί από νέο μνημόνιο τότε γίνεται πασιφανές, κι από επίσημα έγγραφα, ότι ένα νέο Μνημόνιο που θα περιλαμβάνει περικοπές κοινωνικών δαπανών και νέους φόρους είναι προ των πυλών! Δηλώνοντας επομένως η κυβέρνηση ότι δεν επίκεινται νέα μέτρα μάς κοροϊδεύει. Το επιβεβαίωσε μάλιστα κι έκθεση του ΔΝΤ που δόθηκε στην δημοσιότητα πριν λίγες μέρες όπου αναφέρεται πως περαιτέρω προσαρμογή μέχρι το 2016 θα απαιτήσει επιπρόσθετα μέτρα περιλαμβανομένων φορολογικών εσόδων!

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: Πραγματική η μείωση στους μισθούς, πλασματικό το πλεόνασμα

Η εκτόξευση του δημόσιου χρέους τα επόμενα χρόνια θα συνοδευτεί από μια εκροή ιλιγγιωδών ποσών με τα οποία η χρεοκοπημένη Ελλάδα θα γεμίζει τα ταμεία των πιστωτών. Συγκεκριμένα για φέτος και τον επόμενο χρόνο προβλέπεται ότι μόνο για τόκους θα δοθούν 6,1 δισ. και 6,15 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Ποσά που αντιστοιχούν στο 3,3% και 3,4% του ΑΕΠ, αντίστοιχα.

Οι πληρωμές για τόκους θα προκύψουν από την σημαντική συρρίκνωση των κονδυλίων για μισθούς και συντάξεις κι επιπλέον για κοινωνική ασφάλιση και περίθαλψη που προβλέπονται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Συγκεκριμένα για μισθούς και συντάξεις ενώ το 2012 είχαν δοθεί 20,51 δισ. ευρώ, το 2013 εκτιμάται ότι το σχετικό κονδύλι θα μειωθεί στα 18,54 δισ. και για το 2014 ο προϋπολογισμός αναφέρει 18,41 δισ. ευρώ. Ακόμη μεγαλύτερη μείωση θα υποστούν τα κονδύλια που αφορούν την κοινωνική ασφάλιση και περίθαλψη. Από 17,13 δισ. ευρώ το 2012 θα μειωθούν στα 13,27 δισ. το 2014. Η μείωση που θα επέλθει θα είναι 10,23% για τους μισθούς, ως αποτέλεσμα των απολύσεων, και 22,5% για τα κονδύλια της κοινωνικής πολιτικής.

Αντίθετα, ωστόσο, με τις δαπάνες για μισθούς και κοινωνική πολιτική, όπου οι περικοπές είναι πέρα για πέρα πραγματικές, το δημοσιονομικό πλεόνασμα είναι κατά κοινή ομολογία ανύπαρκτο και προϊόν λογιστικών απατών. Για την δημιουργία του επιστρατεύτηκαν τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα που επέστρεψαν οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης, η μη επιστροφή φόρων κι η “εξαφάνιση” κονδυλίων του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Τα “μαγειρέματα” του υπουργείου Οικονομικών είναι γνωστά στην Τρόικα που τα δέχεται αδιαμαρτύρητα έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μια νέα αναδιάρθρωση το 2014, που πιθανά θα πάρει την μορφή νέου δανείου, με το οποίο θα αντιμετωπιστούν τα χρηματοδοτικά κενά. Αυτό προέβλεπε η απόφαση του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών του Νοεμβρίου του 2012. Το νέο δάνειο όμως θα βυθίσει την Ελλάδα στην υπερχρέωση, μετατρέποντας την κρίση σε ισόβια. Γι’ αυτό μοναδική λύση είναι η διαγραφή του χρέους που δεν θα γίνει φυσικά με όρους πιστωτών…

ΠΗΓΗ