Η μοναδική πόλη στον κόσμο που λειτουργεί χωρίς πολιτική, θρησκεία και χρήματα.

Κι όμως, υπάρχουν εναλλακτικά μοντέλα ζωής στον πλανήτη μας, που έχουν ήδη υλοποιηθεί.. μακριά από τα αναχρονιστικά σοσιαλιστο-κομμουνιστο-καπιταλιστικά μοντέλα που έχουν κλείσει τον κύκλο τους και το τρέχον σχιζοφρενικό νεοταξίτικο μοντέλο της παγκόσμιας κυβέρνησης, που προσπαθεί να επιβληθεί…
Η συγκεκριμένη πόλη – κράτος – παράδεισος έχει πολύ από το DNA του κινήματος Zeitgeist και του Venus Project του Jaques Fresco και θα μπορούσε να διαδωθεί ταχύτατα σε όλο τον πλανήτη, αν η ανθρωπότητα ήταν πιο αφυπνισμένη και λιγότερο φοβική…
Έτσι, μένει στους «λίγους» που ξεχωρίζουν για το ανοιχτό και δυνατό τους πνεύμα και το θάρρος τους… να βγάλουν το φίδι απ’ τη τρύπα και για όλους τους υπόλοιπους!!
Θα έλεγα ότι ηθικά και από την άποψη της δικαιοσύνης, η τεράστια παγκόσμια τάξη των φοβικών – ενδοτικών – καναπεδάτων ανθρώπων ΔΕΝ θα το άξιζε να ζήσει ένα τέτοιο μοντέλο ζωής!

Η πόλη, γνωστή ως «Auroville», αναγνωρίστηκε ως διεθνής οντότητα λίγο μετά την ίδρυσή της το 1968. Βρίσκεται στη Νότια Ινδία, 150 χιλιόμετρα από τη μεγαλούπολη Τσενάι.

Οι κάτοικοι της «Auroville» προέρχονται από 50 διαφορετικές χώρες και κουλτούρες και δεν λειτουργούν σύμφωνα με πολιτικά μορφώματα, θρησκευτικές οργανώσεις και χρηματο-οικονομικά συστήματα.

Η Mirra Alfassa, ή όπως είναι γνωστή η «Μητέρα», ίδρυσε την πόλη με την ιδέα του να υπάρχει τουλάχιστον ένα μέρος σε αυτόν τον κόσμο όπου κανένας άνθρωπος να μην μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι δικό του.

«Θα πρέπει να υπάρξει ένα μέρος όπου κανένα κράτος να μην μπορεί να αξιώνει πως είναι δικό του. Όπου όλοι οι άνθρωποι θα έχουν μια ειλικρινή φιλοδοξία να ζήσουν ελεύθεροι ως πολίτες του κόσμου, υπακούοντας μόνο μία αρχή:

Την υπέρτατη αλήθεια! Ένα μέρος όπου θα επικρατεί ειρήνη, ομόνοια και αρμονία, όπου όλα τα άγρια ένστικτα του ανθρώπου θα χρησιμοποιούνται για να παλέψει τις αιτίες των δεινών και της μιζέριας του, για να ξεπεράσει την αδυναμία και την άγνοιά του και για να θριαμβεύσει απέναντι στους περιορισμούς και τις δυσλειτουργίες του.

Ένα μέρος όπου η ανάγκη για πνευματικότητα θα υπερισχύει της ικανοποίησης των επιθυμιών, των παθών και της αναζήτησης για κέρδος.»Η «Auroville» εργάζεται καθημερινά για να γίνει το φωτεινό παράδειγμα και για άλλες πόλεις που αναζητούν μια πιο αυτόνομη, και ταυτόχρονα βιώσιμη, λύση.

Προς το παρόν η πόλη λειτουργεί με ένα αγροτικό σύστημα πολυ-καλλιεργειών που συνδυάζει δέντρα με φρούτα, χωράφια με σιτάρι και οπωροκηπευτικά δέντρα σε μια έκταση 160 εκταρίων που χωρίζεται σε 15 φάρμες. Τα γαλακτομικά προϊόντα παράγονται επίσης στην πόλη και τα φρούτα είναι πάντα εντός εποχής.

ΠΗΓΗ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ:ΖΕΡΒΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Δείτε τι ψέματα έλεγαν στους Νορβηγούς για να μπουν στην ΕΕ (VIDEO)

Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έγινε μια απίστευτη προπαγάνδα με ψέματα, για να θέλουν οι λαοί να μπουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό συνεχίζει να γίνεται, για να φοβούνται να βγουν, παρά τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν ΟΛΕΣ οι χώρες που είναι στην ΕΕ (με κάποιες -όπως η Ελλάδα – να καταρρέουν, ΑΚΡΙΒΩΣ επειδή είναι στην ΕΕ και εκεί ισχύουν ΑΚΡΙΒΩΣ τα αντίθετα από αυτά που τους λένε οι πολιτικοί-υπηρέτες της ολιγαρχίας).

 

 

ΠΗΓΗ

 

 

Τα Ερωτηματικά της Δραχμής: Ρεαλισμός ή Ουτοπία;

 

Το ερώτημα εάν υπάρχει πολιτικός φορέας να διαχειρισθεί αυτή την μετάβαση είναι προσχηματική αναβολή. Προφανώς και δεν υπάρχει πολιτικό κόμμα. Όταν όμως η κοινωνία, εξ αιτίας όλων αυτών που συζητούμε, μετατραπεί στους ‘φοβεροτέρους εφέδρους’, τότε το ερώτημα αντιστρέφεται ως εξής: Υπάρχει κάποιο πολιτικό κόμμα που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τους επαναστατημένους;

.

Δεν θα μπορούσε ένας καλοπροαίρετος μελετητής του οικονομικού και πολιτικού γίγνεσθαι στην Ελλάδα παρά μόνο να χαιρετήσει θερμά την πρωτοβουλία του κ. Β. Βιλιάρδου και του analyst.gr για την έναρξη ενός δημόσιου διαλόγου – δαιμονοποιημένου μέχρι σήμερα από ΜΜΕ και ακαδημαϊκή κοινότητα – για το ενδεχόμενο μετάβασης της Ελλάδας σε εθνικό νόμισμα, την εφικτότητα του εγχειρήματος, τα προβλήματα και τα οφέλη που μπορεί να προκύψουν.

 .

Νομισματικές Ενώσεις – Τι λέει η Ιστορία;

Από τον 18^ο αι., καμιά νομισματική ένωση με την έννοια του ενιαίου κοινού νομίσματος και της μιας Κεντρικής Τράπεζας ως δανειστής ύστατης ανάγκης (lender of last resort)  δεν διασώθηκε από την διάλυση, έχοντας τις περισσότερες φορές τραγικές συνέπειες για τα λιγότερα ισχυρά κράτη-μέλη της, προϊόν κυρίως Βρετανικής και Γαλλικής αποικιοκρατίας, οι οποίες κατέληξαν είτε σε εξεγέρσεις και επαναστάσεις είτε σε πολέμους [i].

Το νόμισμα από το τέλος του Bretton Woods το 1971, είναι πλέον ένα fiat money, άρα και πηγή χρέους το οποίο οι κεντρικές τράπεζες για να το διαθέσουν, το δανείζουν. Με άλλα λόγια, από το 1971 και μετά το χρέος έγινε χρήμα. Έτσι και η ΕΚΤ δανείζει μέσω των κεντρικών τραπεζών των κρατών-μελών τις εμπορικές τράπεζες και αυτές την οικονομία. Είναι χαρακτηριστικά κατανοητή και αποκαλυπτική η παρουσίαση της Τράπεζα της Αγγλίας (Bank of England) για την δημιουργία του χρήματος στην μοντέρνα οικονομία κυριολεκτικά από το πουθενά (out of thin air). [ii] [iii]

Η αποχώρηση από μια νομισματική ένωση και η μετάβαση σε ένα νέο εθνικό νόμισμα μπορεί το πιθανότερο να είναι επωφελής για την χώρα την ίδια. Αυτά προκύπτουν από μελέτη του Adam Slater, επικεφαλής οικονομολόγου του  Oxford Economics UK, ενός από τους γνωστότερους ανεξάρτητους διεθνείς εταιρικούς συμβούλους, ο οποίος υποστηρίζει ότι  η ιστορία δείχνει ότι η αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ δεν θα ήταν καταστροφή αναπόφευκτη. Συγκεκριμένα, η μελέτη αναφέρει ότι περισσότερες από 70 χώρες έχουν εγκαταλείψει νομισματικές ενώσεις από το 1945 και μετά και μάλιστα μόνο μια μικρή μειοψηφία υπέστη απώλειες στο εθνικό της προϊόν (όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα) [iv]. Οι πιο πολλές από αυτές τις απώλειες, όπως στην πρώην Γιουγκοσλαβία, μπορούν να εξηγηθούν από άλλα κοινωνικά σοκ όπως ο εμφύλιος πόλεμος [v].

.

.

Επομένως, το ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι το κατά πόσο είναι μικρότερο το κόστος να δανειζόμαστε το κρατικό μας νόμισμα (ΕΥΡΩ) για όλες τις δημοσιονομικές ανάγκες του κράτους από το να εκτυπώνουμε (να έχουμε δηλ. το εκτυπωτικό δικαίωμα) το δικό μας εθνικό νόμισμα – εν προκειμένω την νέα δραχμή – και να μας επιβαρύνει μόνο το κόστος εκτύπωσης;

Ακόμη και στην υποθετική περίπτωση που το σύνολο του δημόσιου χρέους των 360 δις ΕΥΡΩ διαγραφόταν ολοσχερώς και παραμέναμε εντός της Ευρωζώνης, θα συνεχίζαμε να συσσωρεύουμε χρέη αφού θα συνεχίζαμε να δανειζόμαστε το κρατικό μας νόμισμα – πέραν από την αδυναμία άσκησης οποιασδήποτε νομισματικής και εκ του αποτελέσματος δημοσιονομικής πολιτικής και τον περιορισμό του ελλειμματικού μας εμπορικού ισοζυγίου – οδηγούμενοι ξανά σε μερικά χρόνια στο ίδιο αδιέξοδο.

.

Διαγραφή Χρέους και Ανάκτηση Εθνικής Κυριαρχίας

Πλέον, ο καθένας από μας αναρωτιέται εάν μπορεί η χώρα να διαγράψει το χρέος με μονομερή ενέργεια βασιζόμενη όχι σε πολιτικά συνθήματα αλλά σε ρεαλιστικά επιχειρήματα που στηρίζονται στις διεθνείς συνθήκες, αποφάσεις, ψηφίσματα κλπ. τα οποία κάνουν το καθεστώς δανεισμού της Ελλάδας, πέρα από ένα πρόβλημα με παγκόσμιες διαστάσεις, μια κατάσταση μετακλητή για την χώρα. Παραθέτουμε ενδεικτικά μέρος του καταλυτικού νομικού οπλοστασίου που πιστεύουμε ότι διαθέτει η ελληνική κυβέρνηση (ίσως για λίγο ακόμη):

α. Η Γενική Συνέλευση [vi] του ΟΗΕ υιοθέτησε (προσχέδιο απόφασης) τις βασικές αρχές αναδιάρθρωσης του εξωτερικού δημόσιου χρέους ενός κράτους στην 69^η Σύνοδο της 10^ης Σεπ 2015 (A/69/L.84) με 136 ψήφους υπέρ και 41 απουσίες (περιλαμβανομένης και της Ελλάδας). Η ψηφοφορία έδειξε ξεκάθαρα το state of play εντός του Οργανισμού όπου οι αναπτυσσόμενες χώρες υποστηρίζουν μέτρα προκειμένου αυξηθεί η σταθερότητα και η νομιμότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος ενώ οι ισχυρές αναπτυγμένες χώρες συνήθως εμποδίζουν την εφαρμογή τέτοιων μέτρων υποστηρίζοντας ότι τέτοιες συζητήσεις θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα εντός των διεθνών χρηματοοικονομικών οργανισμών και όχι εντός του ΟΗΕ [vii].

Κατά την άποψή μας, το σημαντικότερο σημείο από τις εννέα αρχές που υιοθετήθηκαν  αφορά την εθνική/κρατική κυριαρχία και αποδίδεται συνοπτικά στο κείμενο της απόφασης με την ακόλουθη διατύπωση: ‘Ένα κυρίαρχο κράτος έχει το δικαίωμα … να σχεδιάσει την μακροοικονομική του πολιτική, στην οποία περιλαμβάνεται η αναδιάρθρωση του εξωτερικού του χρέους, το οποίο δεν μπορεί να ανατραπεί ή να παρεμποδισθεί από οποιοδήποτε προσβλητικό μέτρο’.

β. Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13 Μαρ 2014 σχετικά με την διερευνητική έκθεση για τον ρόλο και τις εργασίες της Τρόικας όσο αφορά της χώρες της ευρωζώνης που έχουν υπαχθεί σε πρόγραμμα [viii] το οποίο στρέφεται κατά της Τρόικας και της καταπάτησης της ευρωπαϊκής νομιμότητας στο καθεστώς δανεισμού που επιβλήθηκε στην Ελλάδα.

γ. Η έκθεση του ανεξάρτητου ειδικού συμβούλου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (27 Μαρ 2014) η οποία αποτελεί μια επιβεβαίωση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Ελλάδα από την διεθνή κοινότητα και τον ΟΗΕ, για την προαγωγή και την προάσπιση της αξίας του ανθρώπου, που αποτελεί την πεμπτουσία των αρχών του διεθνούς δικαίου (ibid).

δ. Η ανακοίνωση του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ με την οποία καλωσορίζει την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για το δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015 και καλεί την διεθνή κοινότητα για αλληλεγγύη προς την χώρα μας. Εντυπωσιακή είναι, μεταξύ άλλων, η επίκληση του Άρθρου 103 του Χάρτη του ΟΗΕ σύμφωνα με το οποίο ‘…καμία συμφωνία συνθήκη ή δανειακή σύμβαση δύναται να υποχρεώσει μια χώρα να παραβιάζει τις πολιτικά, πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα του πληθυσμού της, ούτε δύναται  μια δανειακή σύμβαση να αναιρέσει την κυριαρχία ενός κράτους’. [ix]

ε. Η προκαταρκτική έκθεση της Επιτροπής Αλήθειας της Βουλής για το Χρέος που γνωστοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου 2015 καταδεικνύοντας ότι η Ελλάδα όχι μόνο δεν είναι σε θέση να πληρώσει το δημόσιο χρέος, αλλά και δεν πρέπει να το πληρώσει, αφού είναι παράνομο.  Επισημαίνεται ότι, η Επιτροπή αναφέρει πως τα κράτη έχουν δικαίωμα να κηρύξουν μονομερώς πτώχευση όταν δεν είναι βιώσιμη η εξυπηρέτηση του χρέους χωρίς να διαπράττουν διεθνώς παράνομη πράξη και επομένως να φέρουν ευθύνη. Αξίζει να υπογραμμισθεί ότι με απόφαση του Προέδρου της Βουλής από 12 Νοε 2015 [x] έληξαν οι εργασίες της Επιτροπής (επαύθη επί της ουσίας) ενώ η έκθεση αφαιρέθηκε  από τον ιστότοπο της Βουλής.

. 

Τρόπος Μετάβασης σε Εθνικό-Κρατικό Νόμισμα

Για όσους λοιπόν επικαλούνται ότι δεν υπάρχει ‘τεχνικός’ τρόπος – και αν υπάρχει ποιος είναι αυτός – για να εγκαταλείψει η Ελλάδα την Ε.Ε, μπορεί να ανατρέξει στην πολυσέλιδη μελέτη της εταιρείας συμβούλων Capital Economics [xi] η οποία κέρδισε το 2012 το α’ βραβείο Wolfson Economics Prize, το μεγαλύτερο σε αξία βραβείο μετά το βραβείο Νόμπελ στην οικονομική επιστήμη. Ο τίτλος της μελέτης ήταν ‘Εγκαταλείποντας το ΕΥΡΩ –  Ένας Πρακτικός Οδηγός’  (‘Leaving the Euro: A Practical Guide’) που υπέβαλε η εταιρεία μαζί με άλλους 440 διαγωνιζόμενος στο Policy Exchange Thing Tank της Μ. Βρετανίας. Παρά τις αντιρρήσεις που εκφράζουμε (με βασικότερη την προϋπόθεση ότι η χώρα δεν θα διαγράψει μονομερώς το χρέος) και τις οποίες τις διατυπώνουμε αλλού [xii], θα ήταν χρήσιμο να ξεχωρίσουμε συγκεκριμένα για την περίσταση ευρήματα:

• Κατά τη διάρκεια του 20^ουαιώνα, 69 συνολικά χώρες έχουν μεταπέσει από ένα νόμισμα σε κάποιο άλλο χωρίς να αντιμετωπίσουν μείζονος σημασίας προβλήματα. Η εμπειρία έδειξε ότι η ‘μηχανική’ της μετάβασης σε άλλο νόμισμα είναι περίπλοκη αλλά όχι απραγματοποίητη και μπορεί να ολοκληρωθεί σε ένα χρονικό διάστημα έως και 6 μήνες.
• Χαρακτηριστικές περιπτώσεις, κράτη όπως η Βρετανία και η Ιαπωνία το 1931, οι ΗΠΑ το 1934 και η Γαλλία το 1936 μετά την εγκατάλειψη του κανόνα του χρυσού και αρκετά αργότερα οι αναδυόμενες αγορές μετά τις επίσημες χρεωκοπίες και υποτιμήσεις νομισμάτων των ‘ασιατικών τίγρεων’ το 1997, η Ρωσία το 1998, η Αργεντινή το 2002 και πολύ πρόσφατα η Ισλανδία το 2008.
• Σχεδόν όλες οι αποχωρήσεις από μια νομισματική ένωση εδώ και 100 χρόνια συνδέθηκαν με χαμηλή μακροοικονομική αστάθεια και οι περισσότερες ολοκληρώθηκαν σύντομα. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν η Αυστροουγγαρία το 1919, η Ινδία και το Πακιστάν το 1947, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές το 1971, η Τσεχοσλοβακία το 1992-93 και πολλές πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες από το 1992 έως το 1995.
• Ορισμένες χώρες βίωσαν τον υπερπληθωρισμό, αλλά ο κύριος ρόλος δεν ήταν το τεχνικό καθαρά σκέλος της εξόδου αλλά η ορθότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής που ακολούθησε την νομισματική αποχώρηση. Χώρες με ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες βίωσαν χαμηλό πληθωρισμό και οικονομική ανάπτυξη ενώ κεντρικές τράπεζες που τύπωναν νόμισμα για να χρηματοδοτούν τα κρατικά ελλείματα αντίθετα βίωσαν υψηλούς ρυθμούς πληθωρισμού ακόμη και υπερπληθωρισμού.

.

Δύο εξ Αντιθέτου Πρόσφατα Παραδείγματα

Εδώ, θα πρέπει να σταθούμε σε δύο επισημάνσεις και συγκεκριμένα σε δύο χώρες για τις οποίες αφενός η περίπτωση της Αργεντινής όπου η χώρα είναι το προσφιλές παράδειγμα (προς αποφυγή) των ‘δραχμοσκεπτικιστών’ και αφετέρου η περίπτωση της Ισλανδίας όπου η χώρα επιμελώς αποκρύπτεται, κατά την άποψη μας, για την πρόσφατη οικονομική χρεωκοπία που υπέστη και στη συνέχεια την εντυπωσιακή ανάκαμψη και επιστροφή από τον καιάδα. Και αυτό διαφαίνεται ότι το πέτυχε στηριζόμενη απλά και μόνο στην αποφασιστικότητα των πολιτών της χωρίς κομματικό μανδύα, την μονομερή άρνηση του εξωτερικού της χρέους, τη χρεωκοπία και εκκαθάριση των τραπεζών της και την επανασύσταση τους καθώς και την παραδειγματική τιμωρία των τραπεζιτών και των πολιτικών εκείνων που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την πτώχευση της χώρας.

Όσον αφορά την Αργεντινή, το σίγουρο είναι ότι η χώρα βιώνει εκ νέου την οικονομική κατάρρευση και την κοινωνική εξέγερση. Αλλά γιατί; Η απάντηση βρίσκεται στο όνομα… Mauricio Macri. Τον νέο Πρόεδρο της Αργεντινής που με την βοήθεια της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας της χώρας, των ‘αφανών’ διεθνών φίλων και στην ουσία την … παραχώρηση της εξουσίας από την Kirchner, διαφαίνεται ότι πιθανότατα επιστρέφει την Αργεντινή σε εποχές Menem και γιατί όχι και Videla αφού εβδομήντα ώρες μετά την ανάληψη της εξουσίας, εξέδωσε 29 Προεδρικά Διατάγματα προκειμένου επιβάλει το πρόγραμμα του χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου.

Μετά από 14 χρόνια περίπου δικαστικών περιπετειών με τα vulture funds και τον ‘τυφλό’ περί την δικαιοσύνη Αμερικανό δικαστή Thomas Griesa, όπου επί της ουσίας δεν κατάφεραν να επιβάλλουν τίποτα στην Αργεντινή, ο κ. Macri επανέρχεται και εξαγγέλλει την διαπραγμάτευση με το vulture fund του Paul Singer και την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων του ΔΝΤ για το χρέος της χώρας. Ληφθεί υπόψη ότι οι κυβερνήσεις Kirchner είχαν επιτύχει το ‘κούρεμα’ με τους διεθνείς δανειστές για το 97% του χρέους της Αργεντινής αποπληρώνοντας 25 cents στο δολάριο κατά μ.ό.  Αυτά και άλλα πολλά δεν θα είχαν και ένα πειστικό αφήγημα χωρίς το θέμα του αργεντίνικου νομίσματος, του peso. Από τις 10 Δεκ 2015, την πρώτη ημέρα ορκωμοσίας του Mauricio Macri, το peso αφέθηκε στην ελεύθερη διακύμανση με αποτέλεσμα να υποτιμηθεί κατά 50% με μικρή ανάκαμψη στην συνέχεια. Έτσι, στήθηκε το χαλί της ‘κρίσης’ και η αντιμετώπιση της με τα μέτρα Macri, που προσομοιάζουν κατά πολύ την δική μας ζοφερή 6ετή περιπέτεια.

Διαμετρικά αντίθετη πορεία από την Αργεντινή φαίνεται ότι ακολουθεί η Ισλανδία. Η χώρα έχει ήδη δείξει ισχυρά σημάδια ανάκαμψης μετά την χρηματοοικονομική κρίση του 2008-2009. Και αυτό, γιατί με στήριγμα τους πολίτες της ξεπέρασε την οικονομική ‘θεολογία’ του νεοφιλελεύθερου κατεστημένου και τόλμησε ‘ετερόδοξα’ να φυλακίσει 29 υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη, να αφήσει τα τραπεζικά της ιδρύματα να χρεωκοπήσουν και να τo επανασυστήσει σε υγιή βάση, ελέγχοντας το εθνικό της νόμισμα και αρνούμενη την αποπληρωμή των δανειστών [xiii]. Ακόμη και το ΔΝΤ, τον Μάρτιο του 2015, υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει τις μακροοικονομικές συνθήκες ως τις καλύτερες από την εποχή της κρίσης χωρίς η χώρα να συμβιβάσει την ύπαρξη και λειτουργία του κράτους-προνοίας ωστόσο, άφησε στην Ισλανδία ανοικτή την πρόκληση να ‘επανενταχθεί’ (sic) στις διεθνείς χρηματαγορές [xiv].

Και αν θα σπεύδαμε να διαχωρίσουμε την γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας και αυτής της Ισλανδίας, υπονοώντας εδώ το γεωπολιτικό βάρος της κάθε χώρας και τη διατήρηση της ‘ισορροπίας δυνάμεως’ (balance of power) που υποχρεώνουν την χώρα μας να είναι πιο ‘ρεαλιστής’ της διεθνούς κατάστασης άρα και υπόχρεος κάθε είδους εθνικής υποχώρησης, θα έπρεπε να λάβουμε υπόψη ότι: η Ισλανδία είναι μια από τις πρώτες χώρες που ‘προσχώρησαν’ μεταπολεμικά στη Βόρειο-Ατλαντική Συμμαχία καθόσον ο Αρκτικός Δρόμος (Arctic Route) αποτέλεσε έναν παράγοντα ισχυρής σύγκρουσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων η οποία στις ημέρες μας αναζωπυρώνεται με τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου Ισλανδίας – Κίνας [xv] (πρώτη φορά για ευρωπαϊκή χώρα) και την πρόθεση των Αμερικανών να επιστρέψουν στο νησί με προκεχωρημένη αεροπορική βάση λόγω κλιμάκωσης της γεωπολιτικής έντασης μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας [xvi].

.

Διαχείριση της Νέας Δραχμής: Υποτίμηση, Διακρατικές Συμφωνίες, Τράπεζες

Το θέμα της ‘δραματικής’ υποτίμησης της νέας δραχμής θα πρέπει ως ενδεχόμενο να αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό εφόσον στο αρχικό στάδιο εισαγωγής της, η νέα δραχμή θα μπορούσε να μη συμμετέχει στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος (FX markets) προκειμένου να αποφευχθούν επιθέσεις υποτιμητικής κερδοσκοπίας ακόμη και υπονόμευση του νομίσματος (non-convertible currency). Θα μπορούσε να λειτουργήσει προσωρινά και μέχρι την σταθεροποίηση της οικονομίας σε συνθήκες  μιας NDF market (Non-Forward) όπου θα απαγορεύεται το trading, όπως αυτό συμβαίνει σε αρκετά νομίσματα παγκοσμίως [xvii]. Βέβαια στην περίπτωση αυτή, οι έλεγχοι κεφαλαίων (capital controls) θα πρέπει να είναι δεδομένοι προκειμένου αποφευχθεί (η αναμενόμενη) φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό (capital flight).

Ακολουθώντας την λογική της αποφυγής προβλημάτων logistics και αποφυγής κλίματος πανικού στο εσωτερικό, η ισοτιμία θα καθορισθεί στο 1:1 δραχμή/ευρώ. Προδήλως, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να έχει περιέλθει υπό πλήρη κρατικό έλεγχο όπως παραθέτουμε παρακάτω και όλοι οι τραπεζικοί λογαριασμοί να έχουν μετατραπεί αυτομάτως στην νέα νομισματική μονάδα και με τη νέα ισοτιμία. Στην θετική αποτίμηση της λύσης αυτής θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι η νέα δραχμή δεν θα έχει ανάγκη να ‘μαζευτεί’ από τις διεθνείς αγορές συναλλάγματος καθόσον δεν θα κυκλοφορεί πριν την εισαγωγή της. Σκεπτικισμό ίσως δημιουργεί η περίπτωση που αναπτυχθούν φαινόμενα μαύρης αγοράς, πως αυτή μπορεί να στρεβλώσει την νομισματική κυκλοφορία και πως η τότε κυβέρνηση μπορεί να αποκαταστήσει την ‘κανονικότητα’ τόσο σε πολιτικό (ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ) όσο και επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας το συντομότερο δυνατόν.

Εναλλακτικά, θα μπορούσε να μην ακολουθηθεί το παραπάνω καθεστώς προσωρινού νομισματικού προστατευτισμού και αντ’ αυτού να επιλεγεί μια de facto υποτίμηση και εισαγωγή της νέας δραχμής με ισοτιμία έως 1:2 (ευρώ/δρχ.) αφού αξιολογηθεί τη στιγμή εκείνη η διεθνής πολιτική και οικονομική συγκυρία. Αυτή η στρατηγική προκρίνεται από όσους θεωρούν ότι η νέα δραχμή θα πρέπει να συμμετέχει του μηχανισμού ελεύθερης διακύμανσης (free floating) και ένα ‘εξορθολογιστικό’ σοκ που θα προκαταβάλει υποτιμητικές κερδοσκοπικές κινήσεις ελαχιστοποιώντας τα προβλήματα εμπιστοσύνης στο νέο νόμισμα.

Η διευθέτηση των συναλλαγών για ανελαστικές ανάγκες θα μπορούσαν να γίνουν μέσω διακρατικών συμφωνιών (π.χ. εισαγωγής πετρελαίου από την Ρωσία ή το Ιράν) και συναλλαγματική διευθέτηση μέσω ενός τύπου forward contract και προκαθορισμένη τιμή (όχι σε USD) ή μέσω currency swap. Οι διακρατικές συμφωνίες είναι ένας τρόπος προμηθειών όπου το κράτος υποκαθιστά την ιδιωτική επιχείρηση στην εισαγωγή ζωτικής σημασίας προϊόντα και αγαθά, χωρίς την ανάγκη μεσαζόντων, και συμβάλλεται με ένα άλλο κράτος απ’ ευθείας μέσω μιας συμφωνίας ‘πλαίσιο’. Προφανώς, χωρίς τους περιορισμούς που επιβάλλει η Ε.Ε στο διεθνές εμπόριο μεταξύ των μελών της η χώρα θα μπορεί να απευθυνθεί δυνητικά σε μια παγκόσμια αγορά (world sourcing) με πολλαπλάσιες εναλλακτικές εφοδιαστικές αλυσίδες και κανάλια διανομής.

Έτσι, τα καύσιμα, τα φάρμακα, τροχαίο υλικό, εξειδικευμένος μηχανολογικός εξοπλισμός, κλπ. θα μπορούσαν να τύχουν μιας συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και ενός άλλου κράτους και με κριτήρια γεωπολιτικές ισορροπίες, συμμαχίες, γεωστρατηγικές βλέψεις, κλπ. αντί του κερδοσκοπικού εμπορίου και μόνο. Μια τέτοια ‘τεχνική’ μεθόδευση ακολουθείται εδώ και χρόνια από το ΥΕΘΑ για την προμήθεια κύριου και δευτερεύοντος αμυντικού υλικού ενώ δόθηκε έμφαση για την ευρύτερη χρήση της κατά την περίοδο 2006-2009 με κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, [xviii] με πενιχρά όμως αποτελέσματα, οφείλουμε να πούμε, λόγω μιας σειράς πολιτικών προβλημάτων και μόνο.

Αυτό που θα πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι η αξία κάθε νομίσματος δεν είναι τίποτε άλλο από την ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ προς το κράτος που το εκδίδει και την ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ που διαθέτει το κράτος αυτό και οι πολίτες του. Ακραία, η αξία του νομίσματος δεν είναι τίποτε άλλο από το δικαίωμα του διεθνούς κεφαλαίου να ψηφίσει δημόσια για την απόδοση και την αποτελεσματικότητα μιας χώρας. Το ζητούμενο είναι πότε το θέλουμε και με τι όρους παραγωγικής συμμετοχής στην εγχώρια οικονομία. Εάν η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ στην κυβέρνηση και στο κράτος κατέρρεε αυτό θα σήμαινε ότι και το νόμισμα της θα κατέρρεε ταυτόχρονα [xix] είτε αυτό ήταν το ευρώ είτε η δραχμή.

Το εάν η υποτίμηση του νομίσματος είναι κατάρα ή ευχή είναι προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρχει μονοδιάστατη απάντηση. Ποτέ στην οικονομία δεν υπάρχουν μέτρα νομισματικά ή δημοσιονομικά που αποφέρουν μόνο θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα οπότε να μπορεί έτσι να τηρείται η εξίσωση. Γενική κατάσταση ισορροπίας (equilibrium) υπάρχει μόνο σε στοχαστικά οικονομετρικά μοντέλα. Στην πραγματικότητα, ο πληθωρισμός κινείται μεταξύ των ακροτάτων υπερπληθωρισμού και αποπληθωρισμού όπου είτε η έλλειψη είτε υπερβολή προς ένα από τα δύο ακρότατα κινεί τον οικονομικό κύκλο που βρίσκεται σε συνεχή και κυκλική αλλαγή.

.

.

Τάσεις πληθωρισμού δεν δημιουργεί κατ’ αρχήν η εκτύπωση χρήματος (money supply) αλλά η ταχύτητα κυκλοφορίας του νομίσματος (money velocity) η οποία δημιουργεί τον κύριο όγκο του νομίσματος μέσω του τραπεζικού δανεισμού και του fractional banking. Πολύ εύστοχα και με σχετικά θέματα όπως ο νομισματικός πόλεμος (υποτιμητικός) που μαίνεται παγκοσμίως, η αθρόα έκδοση χρήματος (quantitative easing) και η μείωση των επιτοκίων σε μηδενικά (zero nominal lower bound) ή ακόμη και αρνητικά επίπεδα (NIRP), έχει κατ’ επανάληψη καλυφθεί από το analyst.gr

Εδώ, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η εκτύπωση χρήματος έστω και μέσω εθνικού κρατικού νομίσματος χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ταχύτητα κυκλοφορίας του νομίσματος (money velocity) και η συνολική παραγωγικότητα της οικονομίας (productivity), οδηγεί στα ίδια τραγικά αποτελέσματα. Ούτως ή άλλως, το χρήμα δεν δημιουργείται με την φυσική εκτύπωση του αλλά σε ποσοστό πάνω από 70% (στην σημερινή εποχή με το fractional banking) από τις τράπεζες με το δανεισμό σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Το εξαγωγικό εμπόριο λοιπόν θα μπορούσε (λόγω υποτίμησης) να γίνει ανταγωνιστικό, άρα να βελτιωθεί, εφόσον το εξαγώγιμο προϊόν είναι υψηλής ή καθολικής εσωτερικής προστιθέμενης αξίας, απευθύνεται σε διεθνείς αγορές με μη ανταγωνιστικά νομίσματα σε σχέση με την δραχμή και διατηρεί σε συγκεκριμένες αγορές (niche markets) ένα συγκριτικό πλεονέκτημα (comparative advantage κατά David Ricardo) ή ακόμη και ένα στρατηγικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (competitive advantage) όπως θα υποστήριζε και ο M. Porter [xx].

Η υποτίμηση του νομίσματος δεν είναι μόνο προβληματισμός για εμπορικούς σκοπούς και πληθωριστικές πιέσεις. Μια υποτίμηση είναι επίσης ένα ‘εργαλείο’ μέσω της οποίας η οικονομία διαγράφει το εσωτερικό της χρέος. Δυστυχώς τα χρέη σε ξένο νόμισμα, σε περίπτωση υποτίμησης, αυξάνουν αναλογικά όσο το ποσοστό της υποτίμησης το χρέος. Οπότε, το χρέος θα γινόταν όλο και πιο επαχθές για την Ελλάδα ενώ από την άλλη οι δανειστές δεν θα δεχόντουσαν (έστω και για πολιτικούς λόγους) οποιαδήποτε μείωση του χρέους η οποία θα διέγραφε μέρος του ενεργητικού τους ως επισφάλειες που ποτέ δεν θα εισπράττονταν. Επομένως, η μονομερής διαγραφή του εξωτερικού χρέους σε αυτή την περίπτωση είναι μονόδρομος.

Σχετικά με την εξασφάλιση-διασφάλιση συναλλαγματικών διαθεσίμων σε ευρώ θα μπορούσε να επιτευχθεί πρώτον με την επιβολή capital controls προς το εξωτερικό, την προσωρινή παροχή ΄πλαστικού’ χρήματος (όπως ακριβώς αυτό που θέλουν να εισάγουν οι υποστηρικτές του cashless society) στους πολίτες μέχρι την αποκατάσταση της νομισματικής κυκλοφορίας σε τραπεζογραμμάτια και κέρματα σε δραχμές καθώς και ρευστοποίηση μέρους του χαρτοφυλακίου των συστημικών τραπεζών  για την αντιμετώπιση ανελαστικών αναγκών (εισαγωγών) του εμπορικού ισοζυγίου.

Όσον αφορά το τελευταίο, οφείλουμε να διευκρινίσουμε τα εξής. Όπως πρότεινε και ο Γ.Γ του ΕΠΑΜ κ. Δημ. Καζάκης στην ιντερνετική εκπομπή του ‘Στο Μικρόφωνο’ και για την προσωρινή αντιμετώπιση ενός bank run (εντός του 2015) θα μπορούσε το ελληνικό κράτος να υποχρέωνε τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα να ρευστοποιήσουν ένα μικρό μέρος του χαρτοφυλακίου προκειμένου αποκτήσουν ρευστότητα μερικών δισεκατομμυρίων από το να προστρέξουν στον δανεισμό μέσω του ELA (πάνω από τα 89 δις ΕΥΡΩ) και υποστούν τον πολιτικό εκβιασμό του κ. Draghi, ώστε η Ελλάδα να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων χωρίς ουσιαστικά την δυνατότητα να αντιδράσει [xxi].

Από τη Συγκεντρωτική Λογιστική Κατάσταση Νομισματικών και Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων της Τραπέζης της Ελλάδας (ΤτΕ) [xxii] (snapshot) προκύπτει ότι οι ελληνικές τράπεζες τέλος Μαΐου 2015 κατείχαν στο χαρτοφυλάκιο τους ομόλογα χωρών από Ε.Ε συνολικού ύψους 56,7 δις ΕΥΡΩ. Εφόσον, τα στοιχεία που δημοσίευσε η ΤτΕ τον Μάϊο του 2015 είναι ορθά και σύμφωνα με εκτιμήσεις [xxiii] οι ομολογίες αυτές είναι ως επί το πλείστον τίτλοι χωρών του Λουξεμβούργου και της Μ. Βρετανίας, αυτοί είναι άμεσα ρευστοποιήσιμοι στην δευτερογενή αγορά. Εάν πάλι τα στοιχεία της ΤτΕ δεν είναι τα πραγματικά, τότε τίθεται θέμα αξιοπιστίας της ΤτΕ όσον αφορά την ποιότητα των Λογιστικών Καταστάσεων που δημοσιεύει. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ο κ. Δ. Καζάκης θα πρέπει να επανέλθει με περαιτέρω στοιχεία.

.

.

Όσον αφορά τη συλλήβδην διαγραφή ιδιωτικών χρεών θα πρέπει αυτή να τηρεί καταρχήν κοινωνικά κριτήρια και στη συνέχεια να στοχεύει στην τόνωση της ζήτησης λόγω έμμεσης αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος και της αγοραστικής δύναμης (purchasing power). Διαφορετικά, πώς θα μπορούσε να αυξηθεί η κατανάλωση; Ποιος θα μπορούσε εύκολα να απορρίψει μια ‘σεισάχθεια’ για τα ενυπόθηκα δάνεια α’ κατοικίας τη στιγμή που έχουν ονομαστικά αποπληρωθεί μια και δυο φορές εάν συνυπολογίσουμε το σύνολο των μέχρι σήμερα καταβληθέντων τοκοχρεολυσίων;

Αλλά και εδώ η απάντηση δεν είναι μονοσήμαντη. Πριν από αυτό, θα μπορούσε η κυβέρνηση να αγοράσει στο σύνολο τους τα ΄κόκκινα δάνεια’ αφού διαφορετικά θα αγορασθούν από vulture funds κατ’ εκτίμηση στο 5 με 7% της ονομαστικής τους αξίας. Οι τράπεζες, ταυτόχρονα με την δήλωση αποχώρησης της χώρας από την ζώνη του Ευρώ και την Ε.Ε,  θα έπρεπε να τεθούν σε καθολικό έλεγχο και καθεστώς εκκαθάρισης εφόσον είναι ήδη αναξιόχρεες (insolvent) και στην συνέχεια εφόσον πτωχεύσουν να επανασυσταθούν σε νέα υγιή βάση, προσωρινά υπό κρατικό έλεγχο.

.

Τράπεζα της Ελλάδος

Αυτονόητο θα ήταν ότι με την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα έπρεπε να επιστρέψει στον κρατικό έλεγχο και η Τράπεζα της Ελλάδος. Πως διαφορετικά θα ελέγχονταν πλήρως η νομισματική κυκλοφορία και γενικότερα η νομισματική πολιτική από ένα κράτος που θεωρεί ότι ασκεί τα κυριαρχικά του δικαιώματα; Για παράδειγμα, με ποια οικονομικά κριτήρια για την εθνική οικονομία, η ΤτΕ μαζί με την αντίστοιχη ΚΤ του Βελγίου είναι οι μοναδικές περιπτώσεις που οι μετοχές τους διακινούνται μέσω του χρηματιστηρίου; Ποιους μακροοικονομικούς λόγους επωφελείς για την εθνική οικονομία εξυπηρετεί αυτή η μεθόδευση;

Το επιχείρημα ότι ακόμη και η Ρωσία δεν διαθέτει Κεντρική Τράπεζα κρατικά ελεγχόμενη και επομένως με ποιο τρόπο επαγωγικά η μικρή Ελλάδα θα καταφέρει κάτι τέτοιο, μοιάζει αποπροσανατολιστικό ως προς το ζητούμενο χωρίς να καταδεικνύεται εάν είναι σωστή ή λάθος τουλάχιστον η πρόθεση να αποκτήσουμε κρατική Κεντρική Τράπεζα. Πράγματι, η λειτουργία της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας μόνον οξύμωρη θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί με προσανατολισμό στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα παρά στο ρωσικό ρούβλι όπως υποτυπώνεται ακόμη και στο ρωσικό σύνταγμα. Ασφαλή συμπεράσματα θα μπορούσαμε να εξάγουμε εάν γνωρίζαμε όλα τα δεδομένα. Διαφορετικά, αυτά αποτελούν επισφαλείς εκτιμήσεις.

Η Ρωσία εκτός από το να μην μπορεί, υπάρχει και το ενδεχόμενο να μην θέλει ή να συμβιβάζεται με μια realpolitik έτσι όπως αυτό το ορίζει η ρωσική πολιτικό-επιχειρηματική ολιγαρχία που βρίσκεται στην εξουσία. Κατ’ αναλογία, δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί παράδοξο και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ χωρίς την άμεση βοήθεια της Ρωσίας δεν μπορεί να υλοποιήσει εδώ και αρκετά χρόνια το διαστημικό της πρόγραμμα είτε στρατιωτικό είτε τηλεπικοινωνιακό, μετεωρολογικό, κλπ.; Και αυτό,  γιατί οι Ρώσοι προμηθεύουν το προωστήριο σκεύος (κινητήρες RD-180) των αμερικανικών πυραύλων και χωρίς αυτούς εκτιμούν οι αναλυτές ότι τουλάχιστον για μια 10ετία , η Αμερική δεν θα μπορεί να υλοποιεί το διαστημικό της πρόγραμμα. Πρόσφατα μάλιστα, ο Υφυπουργός ‘Άμυνας των ΗΠΑ δήλωσε στο Reuters ότι πιθανόν οι ΗΠΑ να χρειασθούν μέχρι 18 ρωσικούς πυραυλοκινητήρες προκειμένου να υποστηρίξουν το πρόγραμμα εκτόξευσης στρατιωτικής χρήσης δορυφόρων για την επόμενη 6ετία [xxiv]. Πως θα μπορούσε συμβατικά να εξηγηθεί κάτι τέτοιο εν μέσω ‘σκληρών’ οικονομικών κυρώσεων της Washington εναντίον της Μόσχας;

 .

‘Πολιτείαν μεν οικονομίας χάριν’ [xxv] – Αντί Επιλόγου

Η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα δεν αποτελεί ιδεολογική εμμονή ή πολιτική ‘θεολογία’. Το νόμισμα αποτελεί πάνω απ’ όλα κορυφαία έκφραση κρατικής κυριαρχίας. Η ιστορία δεν έδειξε ούτε μια φορά ότι ένα κράτος ευημέρησε με νόμισμα ‘κοινό’, που του επιβλήθηκε, ‘παράλληλο’, ‘διπλό’, κλπ. Όσον αφορά το χρέος ο David Graeber στο βιβλίο του ‘First 5000 Years of Debt’ τεκμηριώνει ότι οι περισσότερες εξεγέρσεις και επαναστάσεις στην παγκόσμια ιστορία έχουν προκύψει από θέματα χρέους.

Στην περίπτωση της Ε.Ε, το κοινό νόμισμα ίσως θα μπορούσε να λειτουργήσει εάν εφαρμοζόταν το πρόγραμμα που εφάρμοσε το 1790 ο Alexander Hamilton στις ΗΠΑ μετά τον καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο, όπου συγκέντρωσε όλα τα χρέη των επιμέρους πολιτειών σε ένα ενιαίο χρέος υπό την αιγίδα του ομοσπονδιακού κράτους.

Οι διεθνείς οργανισμοί και θεσμοί δεν παρέχουν ευκαιρίες για σταθερότητα όπως η νέο-φιλελεύθερη σχολή πιστεύει, αλλά αντικατοπτρίζουν σύμφωνα με του ρεαλιστές την κατανομή ισχύος στον σύγχρονο κόσμο. Και μάλιστα, οι διεθνείς θεσμοί έχουν ελάχιστη επιρροή στις συμπεριφορές των κρατών και γι αυτό υπόσχονται ελάχιστα για την προώθηση της σταθερότητας στην μετά-ψυχροπολεμική εποχή όπως συμπερασματικά καταλήγει ο John Mearsheimer. [xxvi] Μεταξύ άλλων, προφανώς περιλαμβάνονται και η Ε.Ε, η Ευρωζώνη, η ΕΚΤ, ο ESM, κλπ.

Σε όλα αυτά, έρχεται να προστεθεί το αξεπέραστο πρόβλημα της ανθρωπογεωγραφίας της Ευρώπης που στις ημέρες μας γίνεται όλο και πιο έντονο. Αυτό που έγινε στις ΗΠΑ το 1790 και αυτό που έλεγε η Margaret Thatcher (ότι το ευρώ είναι η ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης από την πίσω πόρτα) θα σήμαινε ότι αιώνες ευρωπαϊκών πολέμων, διαφορετικές κουλτούρες, οντολογικά αφηγήματα και μια ισχυρή κοσμοθεωρητική ετερότητα που χαρακτηρίζει τους ευρωπαϊκούς λαούς δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εν τέλει πεδίο πολιτικής ένωσης της Ευρώπης [xxvii] όσο και πεισματικά κάποιοι να το επιδιώκουν.

Το πρόβλημα της υπερχρεωμένης και καταρρέουσας Ελλάδας είναι πρόβλημα εθνικό. Οτιδήποτε άλλο χωρίς προηγούμενη μονομερή διαγραφή χρεών, λύση και εκκαθάριση του υπάρχοντος τραπεζικού συστήματος με την δημιουργία ενός νέου σε υγιή βάση και εθνικό έλεγχο, την αποχώρηση της από την Ε.Ε και την Ευρωζώνη και την εισαγωγή κρατικού νομίσματος θα αποτελέσει αναπόδραστα, αργά ή γρήγορα, στο διαμελισμό της χώρας. Οτιδήποτε δεν αποτελεί εθνικό συμφέρον δεν αποτελεί και πρόκριμα για την εφαρμογή του. Τον δρόμο μας τον έχουν δείξει οι πνευματικοί μας πατέρες αιώνες πριν.

Ο πατέρας του πολιτικού ρεαλισμού, ο Θουκυδίδης το διατύπωσε χωρίς περιστροφές: Οι συμμαχίες δεν διαρκούν για πάντα και η προσχώρηση του κράτους σε άλλες συμμαχίες θα πρέπει να γίνεται υπό όρους που υπαγορεύει η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία χωρίς απομείωση και αποδυνάμωση της εθνικής ισχύος (balance of power). Ο δε Σταγειρίτης Αριστοτέλης, η μεγαλύτερη προσωπικότητα όλων των εποχών κατά την πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου MIT/Media Lab των ΗΠΑ, θεωρεί ότι το νόμισμα είναι το ‘κατά συνθήκην’ στοιχείο που καθορίζεται με νόμο από την ‘πόλη’ και αποτελεί την συνεκτική ουσία που  ρυθμίζει τις συναλλακτικές σχέσεις των πολιτών και κατ’ επέκταση την ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ. [xxviii]

Το ερώτημα εάν υπάρχει πολιτικός φορέας να διαχειρισθεί αυτή την μετάβαση είναι προσχηματική αναβολή και άλλοθι προκειμένου η Ελλάδα ως άλλη ευρωπαϊκή σατραπεία να υπάρχει στο διηνεκές. Προφανώς και δεν υπάρχει πολιτικό κόμμα – τουλάχιστον μέσα στην Βουλή. Όταν όμως η κοινωνία, εξ αιτίας όλων αυτών που συζητούμε, μετατραπεί στους ‘φοβεροτέρους εφέδρους’ όπως την ονομάζει ο Αινείας τον 4^ο αι. π.Χ. τότε το ερώτημα αντιστρέφεται ως εξής: Υπάρχει κάποιο πολιτικό κόμμα που θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τους επαναστατημένους;

.

Ο Θάνος Ιωαννίδης είναι οικονομολόγος με εξειδίκευση σε Purchasing & Logistics Management. Έχει πάνω από 30 χρόνια εμπειρία στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και έχει εργασθεί ως εμπειρογνώμονας στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στο ΝΑΤΟ. Μελετά θέματα Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας και γράφει περιοδικά στο blog του: https://makroskopos.wordpress.com.

.

[i] https://eh.net/encyclopedia/monetary-unions/ , Ενδεικτικά οι κυριότερες: Monetary Union of Colonial New England, Latin Monetary Union (LMU), Scandinavian Monetary Union (SMU), the Common Monetary Area (CMA), Eastern Caribbean Currency Union (ECCU), The East African Currency Area, The German Monetary Union (Zollverein), the monetary union between Belgium and Luxembourg (BLEU)

[ii] www.bankofengland.co.uk/…/2014/qb14q1prereleasemoneyintro.pdf , by M. Mc Leay et al., BoE’s Monetary Analysis Directorate, Quarterly Bulletin 2014Q1

[iii] http://www.bankofengland.co.uk/publications/Documents/quarterlybulletin/2014/qb14q1prereleasemoneycreation.pdf , by M. Mc Leay et al., BoE’s Monetary Analysis Directorate, Quarterly Bulletin 2014Q1

[iv] https://makroskopos.wordpress.com , Τα δεινά της μετάβασης σε εθνικό νόμισμα: Η οικονομική ιστορία άλλα λέει…’ , Θάνος Ιωαννίδης, 13 Σεπ 2015

[v] http://www.marketwatch.com/story/history-shows-currency-breakups-arent-always-a-disaster-2015-04-28)

[vi] Αυτό σημαίνει ότι η απόφαση δεν είναι δεσμευτική καθόσον αυτό το προνόμιο φέρουν μόνο οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας (Security Council)

[vii] http://unctad.org/en/pages/newsdetails.aspx?OriginalVersionID=1074

[viii] Γιώργος Κασιμάτης, ‘Το απάνθρωπο καθεστώς δανεισμού της Ελλάδας: Η ελληνική εμπειρία ενός ευρωπαϊκού προβληματισμού με παγκόσμιες διαστάσεις’, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2015

[ix] http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=16170&LangID=E

[x] http://greekdebttruthcommission.org/index_el.php

[xi] https://www.capitaleconomics.com/wp-content/uploads/2013/01/wolfson-prize-submission.pdf

[xii] https://makroskopos.wordpress.com/ , ‘«ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΥΡΩ: ΕΝΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ» – ΒΡΑΒΕΙΟ WOLFSON, 1 ΑΠΡ 2015

[xiii] http://www.globalresearch.ca/the-panama-papers-why-iceland/5519510

[xiv] http://www.imf.org/external/pubs/ft/survey/so/2015/car031315a.htm

[xv] http://www.strategic-culture.org/news/2016/02/23/us-military-return-iceland-cold-war-base-reopen.html

[xvi] http://www.nytimes.com/2015/08/30/world/united-states-russia-arctic-exploration.html

[xvii] http://www.bis.org/publ/cgfs22fedny5.pdf An Overview of Non-Deliverable Foreign Exchange Forward Markets Laura Lipscomb Federal Reserve Bank of New York May 2005

[xviii] ΝΟΜΟΣ 3433/2006 – ΦΕΚ 20/Α’/7.2.2006, Προμήθειες αμυντικού υλικού των Ενόπλων Δυνάμεων.

[xix] https://www.armstrongeconomics.com/uncategorized/can-countries-devalue-a-currency-anymore , Can Countries Devalue a Currency Anymore? Martin Armstrong, 27 May 2014

[xx] Competitive Advantage Creating and Sustaining Superior Performance, Michael E. Porter 1998, Free Press, a division of Simon & Schuster, Inc., N.Y.

[xxi] https://makroskopos.wordpress.com ‘ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ: ΠΩΣ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΥΝ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΠΙΣΤΗ’, 10 ιουλ 2015

[xxii] http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/monetary/investments.aspx

[xxiii] http://dimitriskazakis.blogspot.gr/2015/07/blog-post_18.html

[xxiv] http://www.reuters.com/article/us-usa-space-russia-idUSKCN0X600H

[xxv] Αριστοτέλη, ‘Πολιτικά’, Τόμος 3, 1133a 35

[xxvi] John Mearsheimer, ‘The False Promise of International Institutions’, International Security, Winter 1994/95, vol.19, No.3, pp 5-49

[xxvii] Παν. Ηφαιστός, ‘Κοσμοθεωρία των Εθνών’, Αθήνα 2014, Εκδόσεις Ποιότητα

[xxviii] Ηθικά – Νικομάχεια, 1133a 29 εως 1136b 25

 

ΠΗΓΗ

 

Ισλανδία: Οι τραπεζίτες φυλακή και αποζημίωση 30.000 κορώνες σε κάθε πολίτη!

Αρχικά η Ισλανδία έβαλε στη φυλακή τους διεφθαρμένους τραπεζίτες που είχαν άμεση ανάμειξη στην οικονομική κρίση του 2008. 

Τώρα κάθε Ισλανδός φορολογούμενος θα λάβει αποζημίωση για την πώληση μιας από τις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, της Íslandsbanki.

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης μόλις το κράτος ανακτήσει τον έλεγχο της τράπεζας κάθε πολίτης θα λάβει 30.000  ισλανδικές κορώνες.

Η Íslandsbanki θα γίνει έτσι η δεύτερη μεγαλύτερη – σε σύνολο τριών – τράπεζα κρατικής ιδιοκτησίας.

Όπως εξήγησε ο υπουργός Οικονομικών της χώρας Bjarni Benediktsson η σκέψη είναι να μοιραστεί στον κόσμο το 5%. 

ΠΗΓΗ: enallaktikos

Τσε, hasta la victoria siempre!

Τσε Γκεβάρα, ο επαναστάτης, ο αντάρτης, ο μαρξιστής, ο στρατιώτης της Αμερικής. Η πορεία, τα πιστεύω, το όραμα, «η ώρα της φωτιάς και το φως» που πρώτα έγιναν θάνατος και μετά αιώνιο σύμβολο του προλεταριακού διεθνισμού. 48 χρόνια από τη δολοφονία του, σαν σήμερα, στις 9 Οκτωβρίου του 1967

Τι σημασία έχει αν μας βρει ο θάνατος; Σημασία έχει ότι η κραυγή μας θα ακουστεί και ένα άλλο χέρι θα βρεθεί για να πάρει το όπλο μας, και άλλοι άνθρωποι θα ξεσηκωθούν για να πιάσουν το τραγούδι, για να ακουστεί η καινούργια κραυγή του πολέμου και της νίκης»

Ερνέστο Γκεβάρα

Το πρόσωπο του Τσε Γκεβάρα διατηρεί μια αναμφισβήτητη αίγλη στο πέρασμα των χρόνων. Ο Αργεντίνος γιατρός, σύντροφος του Κάστρο στον πόλεμο κατά του δικτάτορα Μπατίστα και Κομαντάντε στο αντάρτικο της Λατινικής Αμερικής, ενσαρκώνει μια εκδοχή του επαναστάτη που δεν οφείλει τίποτα στον σοσιαλισμό του κράτους και στις γραφειοκρατίες του. Ιδεαλιστής, βαθιά διεθνιστής, αφοσιωμένος σε αβέβαιους και μακρινούς αγώνες, θα προσδώσει στο ζήτημα του σοσιαλισμού μια πνοή που δεν υπάρχει στον σοβιετικό σταλινισμό: η επανάσταση, που δεν είναι η εφαρμογή μιας «θεωρίας», αποδεικνύεται στην πράξη. Με τη δράση του, πολύ περισσότερο απ’ ότι με τα λόγια του, ο Τσε θα συμβάλλει στο να ξεκινήσει πάλι μια εσωτερική συζήτηση στους κόλπους του σοσιαλισμού για τις σχέσεις ανάμεσα στο αυθόρμητο και στην οργάνωση, και μάλιστα σε μια στιγμή κατά την οποία το περιβόητο «μοντέλο» μπαίνει σε περίοδο κρίσης. Ο Γκεβάρα είναι η αρχή του Μάη του ’68: έχει χαθεί πριν λίγο καιρό κάτω από τραγικές συνθήκες και έτσι μπορεί να ενσαρκώσει στις γραμμές της άκρας Αριστεράς, έναν συνδυασμό επαναστατικού ριζοσπαστισμού, μαρξιστικής ρητορικής και ανθρωπισμού, εκπροσωπώντας ένα ύφος λιγότερο δογματικό και πιο ενθουσιώδες από ότι του Τρότσκι ή του Μάο.

Ο νεαρός από το Ροσάριο, προερχόμενος από μεσοαστική οικογένεια, ασπάζεται το τρίπτυχο του «πάθους» της εποχής του: αγάπη για την κοινωνική δικαιοσύνη, απέχθεια για τους «γιάνκις», δίψα για τον μαρξιστικό λόγο. Η λογοτεχνία και η ποίηση σφυρηλατούν τα ριψοκίνδυνα και ατρόμητα ένστικτα του Ερνέστο, ο Τζακ Λόντον, ο Πάμπλο Νερούδα, ο Λόρκα. Από κοντά ο Φρόιντ, αλλά και ο Μαρξ. Αντιπερονιστής, όπως και οι γονείς του, δηλωμένος δημοκράτης, αλλά με τον σπόρο της σύγκρουσης φυτρωμένο από νωρίς μέσα του: «Δεν θα κατέβω στους δρόμους παρά μόνο αν μου δώσουν όπλο», δηλώνει ξεκάθαρα στους συμμαθητές του, στην Κόρδοβα, που θέλουν να διαδηλώσουν. Το πεπρωμένο του δείχνει να συμβαδίζει με εκείνο του ήρωα του αγαπημένου του βιβλίου, του Δον Κιχώτη. Διψάει για περιπέτειες, θέλει να περιπλανηθεί. Στα 23 του, πάνω σε μια μοτοσικλέτα, γνωρίζεται με την «Μεγάλη Αμερική», στο πρώτο του πολιτικό τετ α τετ με την κοινωνική πραγματικότητα της λατινικής ηπείρου. Έναν χρόνο αργότερα, το 1952, ορκισμένος πλέον γιατρός, αναχωρεί και πάλι. «Φεύγει ένας στρατιώτης της Αμερικής», λέει στη μητέρα του, αποχαιρετώντας την στον σταθμό των τρένων.

Όταν ο Τσε ήταν ακόμα Ερνεστίτο στο Ροσάριο

Γνωρίζεται με τους Ινδιάνους, μιλάει με τους ταλαιπωρημένους εργάτες των ορυχείων, εξοργίζεται με την εκμετάλλευση των ξένων που κλέβουν τη ζωή των «συμπατριωτών» του. Τα μαρξιστικά βιβλία είναι πλέον το κύριο ανάγνωσμά του, οι ερμηνείες όμως είναι απόλυτα δικές του. Η ένοπλη επανάσταση είναι το δικό του ιδανικό. Ο Σαρτρ τον βοηθάει να ανακαλύψει και τις δυο πλευρές της διανόησης. Δεν στέκεται εκεί όμως, παρά την αμηχανία που του προκαλεί η έννοια της «απόλυτης ελευθερίας» στον υπαρξισμό. Προτιμάει να προχωρήσει κρατώντας την αέναη πάλη για την διαμόρφωση της ανθρώπινης υπόστασης μέσα από την προσωπική δράση. Μπροστά του, γύρω του, παντού, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Χωρισμένα στους καλούς και τους κακούς. Τον Δεκέμβρη του 1953 ο Γκεβάρα φτάνει στην επαναστατημένη Γουατεμάλα. Ο Χακόμπο Άρμπενς, ένας νεαρός αριστερός συνταγματάρχης, προσπαθεί να ελευθερώσει τη χώρα του από τα αποικιοκρατικά δεσμά των ΗΠΑ. Μια από τις κινήσεις του είναι να εθνικοποιήσει 84.000 εκτάρια της United Fruit Company, κάτι που προκαλεί την οργή της Ουάσιγκτον. Η CIA οργανώνει πολύ γρήγορα πραξικόπημα και τα στρατεύματα του Κάρλος Καστίγιο μπαίνουν στη χώρα τον Ιούνιο του 1954, ανατρέποντας την κυβέρνηση. Ο Γκεβάρα είναι πεπεισμένος πλέον για την ανάγκη χρήσης όπλων, ενώ γράφει για «την ανοιχτή πληγή που του άφησε στα πλευρά η Γουατεμάλα».

Γένια, μπερές και πίπα. Τις πρώτες μέρες του αντάρτικου στην Σιέρα Μαέστρα

Καταλήγει στο Μεξικό και έρχεται σε επαφή με Κουβανούς εξόριστους. Γνωρίζεται με τον Ραούλ Κάστρο, επίσης ενθουσιώδη μαρξιστή – λενινιστή και τον αδερφό του, Φιντέλ, έναν νεαρό δικηγόρο, οι οποίοι τον Ιούλιο του 1953 είχαν επιχειρήσει αποτυχημένη έφοδο με άλλους 133 αντάρτες στο στρατόπεδο Μονκάδα, στο Σαντιάγο της Κούβας. Ο Τσε μιλάει ώρες ολόκληρες με τον Φιντέλ για την επόμενη απόβαση. Δυο χρόνια αργότερα, τη νύχτα της 25ης Νοεμβρίου του 1956, μέσα σε καταιγίδα, 82 τρελοί όσο και αποφασισμένοι, επιβιβάζονται στην Granma, μια θαλαμηγό-ερείπιο και μια εβδομάδα μετά, φτάνουν στην ακτή Las Coloradas στην νοτιοδυτική Κούβα. Οι αγρότες, οι εργάτες, τα συνδικάτα, όλοι οι καταπιεσμένοι από τη δικτατορία του Μπατίστα, βοηθούν σε κάθε ευκαιρία και με κάθε τρόπο τους barbudos, τους γενειοφόρους guerilleros, που μέσα σε δυο χρόνια μπαίνουν νικητές στην Αβάνα. Ο κομαντάντε πλέον, Τσε Γκεβάρα, απελευθερώνει την Σάντα Κλάρα και γίνεται δεκτός σαν ήρωας. Το καλοκαίρι του 1959 έρχεται σε επαφή με τους Νάσερ, Νεχρού και Τίτο, τους ηγέτες που δυο χρόνια αργότερα θα ιδρύσουν το κίνημα των αδεσμεύτων, διεκδικώντας τη θέση της ελεύθερης Κούβας στον πολιτικό χάρτη. Πίσω, στο νησί, επιτελούνται μεγάλες αλλαγές. Αγροτική μεταρρύθμιση, υγειονομικές υπηρεσίες, μαθήματα γραφής και ανάγνωσης για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού.

8 Οκτωβρίου 1957. Ο Φιντέλ Κάστρο και ο Ερνέστο Γκεβάρα συζητούν στην ζούγκλα της Σιέρα Μαέστρα. Είναι μια από τις πρώτες φωτογραφίες τους στην Κούβα

Ο Γκεβάρα τυπώνει στο εθνικό τυπογραφείο 100.000 αντίτυπα του Δον Κιχώτη και τα μοιράζει δωρεάν στους Κουβανούς. Γνωρίζεται με τον Σαρτρ (ο οποίος επισκέπτεται την Αβάνα με την Σιμόν ντε Μποβουάρ) και όταν ο υπαρξιστής φιλόσοφος τον ρωτάει «ποιο είναι το σχέδιο της επανάστασης», απαντάει «να επεκτείνουμε το πεδίο του εφικτού». Τον Φεβρουάριο του 1961 διορίζεται υπουργός Βιομηχανίας και αναφέρεται στην ηθική, ως το μοναδικό κίνητρο που θα πρέπει να κατευθύνει τους πάντες. Είναι αριστερός στην αντίληψη, αλλά και στην καρδιά του, θεωρεί ότι κάθε άνθρωπος είναι από τη φύση του καλός. Δεν τάσσεται υπέρ των πολιτικών διώξεων, αλλά καταγγέλλει τις «λυρικές ιδεολογίες». Οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει τον πόλεμο της αποσταθεροποίησης, αρνούμενες να ανεχθούν το «κομμουνιστικό καρκίνωμα» στην γειτονιά τους, όμως η ΕΣΣΔ αγνοεί το εμπάργκο, αγοράζοντας ζάχαρη και προσφέροντας πετρέλαιο. «Αυτό που δεν μπορούν να μας συγχωρήσουν οι ιμπεριαλιστές, είναι ότι κάναμε μια σοσιαλιστική επανάσταση που θα την υπερασπιστούμε με τα όπλα», ξεκαθαρίζει τον Απρίλη του 1961 ο Φιντέλ, αμέσως μετά το αμερικανικό φιάσκο στην Πλάγια Χιρόν. Ο Κάστρο αρχίζει να «οχυρώνει» την Κούβα, κυριολεκτικά και μεταφορικά: «Για την επανάσταση όλα. Εναντίον της επανάστασης, τίποτα». Ο Τσε όμως είναι πιο ανεκτικός: «Η ομορφιά δεν έχει τσακωθεί με την επανάσταση», δηλώνει, κρατώντας αποστάσεις από την υποχρεωτική υποταγή και στράτευση της τέχνης και της διανόησης.

1959 στην Αβάνα. Από αριστερά, Ραούλ Κάστρο, Αντόνιο Νούνιες Χιμένες, Τσε Γκεβάρα και Χουάν Αλμέιδα

Όμως είναι άτεγκτος σε ότι αφορά την ασφάλεια της χώρας. Συναντάει τον Νικίτα Χρουστσόφ και τάσσεται ανεπιφύλακτα υπέρ της εγκατάστασης σοβιετικών πυραύλων στο έδαφος της Κούβας. Ωστόσο, η κρίση που ακολουθεί και η εγκατάλειψη του σχεδίου από την Μόσχα, τον αναγκάζουν να αλλάξει και αυτός τη «ρουτίνα» του, απογοητευμένος από τις εξελίξεις και το Κρεμλίνο. Συνεχίζει να καλεί τους επαναστάτες σε όλο τον κόσμο να αντιγράψουν το κουβανέζικο πρότυπο και να πολεμήσουν εναντίον της «Διεθνούς του εγκλήματος», όπως χαρακτηρίζει τον ιμπεριαλισμό στην θρυλική ομιλία του στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ, τον Δεκέμβρη του 1964. Το ίδιο μήνυμα στέλνει δυο μήνες αργότερα, από το βήμα του συνεδρίου της Αφροασιατικής Αλληλεγγύης στο Αλγέρι: «Πρέπει να αλλάξουμε τον άνθρωπο, ο προλεταριακός διεθνισμός είναι ένα καθήκον κατά του κοινού εχθρού, του ιμπεριαλισμού». Τον Μάρτιο του 1965 ο Γκεβάρα εξαφανίζεται από προσώπου γης. Στις αρχές Απριλίου φτάνει μεταμφιεσμένος στο Κογκό για να ξεκινήσει καινούργιο αντάρτικο. Όμως η προσπάθεια θα αποτύχει και οι Κουβανοί θα αναχωρήσουν από την Αφρική μετά από επτά μήνες. Στο μεταξύ, οι πιέσεις στην Κούβα είναι τόσο μεγάλες για να ενημερωθεί ο κόσμος τί έχει απογίνει ο Τσε, ώστε ο Κάστρο αποφασίζει να διαβάσει δημόσια το αποχαιρετιστήριο γράμμα του Γκεβάρα, γραμμένο αρκετούς μήνες πριν.

1959 στην Αβάνα. Ο Καμίλο Σιενφουέγο μαζί με τον Τσε στο προεδρικό παλάτι

Εκεί ο Τσε επιβεβαιώνει για μια ακόμα φορά «την αλληλεγγύη του στην κουβανέζικη επανάσταση, αλλά προσθέτει πως είναι αποφασισμένος να αφήσει την Κούβα για να υπηρετήσει την επανάσταση στο εξωτερικό. Συμπληρώνει δε, ότι παραιτείται από τα κρατικά αξιώματα και τη θέση του στο κομμουνιστικό κόμμα». Έχει πάρει την απόφασή του να κατευθυνθεί στη Βολιβία, την πρώτη χώρα στην οποία βίωσε από κοντά τη δυστυχία των κατοίκων, στο παρθενικό του ταξίδι στην Λατινική Αμερική. Θέλει να δημιουργήσει εκεί μια νέα «επαναστατική εστία, αντάξια της Αμερικής του Νότου, για να απελευθερώσει τη μεγάλη πατρίδα». Τον Νοέμβριο του 1966, με πλαστό διαβατήριο της Ουρουγουάης και όνομα Ραμόν Μπενίτες, φτάνει κρυφά στην Λα Πας, όπου τον περιμένει η αντάρτικη ομάδα Νιανκαουασού. «Είναι η ώρα της φωτιάς και δεν πρέπει να βλέπουμε παρά μόνο φως», λέει στους δικούς του, χρησιμοποιώντας τη φράση του Χοσέ Μαρτί. «Δεν πρέπει να περιμένουμε μέχρι να ωριμάσουν όλες οι κατάλληλες συνθήκες. Πρέπει να τις δημιουργήσουμε», γράφει στο ημερολόγιο εκστρατείας στη Βολιβία. Στην πραγματικότητα όμως όλα είναι αρνητικά για τον Τσε. Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης δεν συνεργάζονται. Μόνο λίγοι νεολαίοι του κομμουνιστικού κόμματος ενώνονται μαζί του. Η επικοινωνία είναι δύσκολη, γιατί οι Ινδιάνοι μιλάνε τη δική τους διάλεκτο. Οι Βολιβιανοί Ρέιντζερς τους καταδιώκουν συνεχώς και σφίγγουν τον κλοιό. Η πείνα, η εξάντληση και οι χαφιέδες είναι πρόσθετοι εχθροί.

Ο Γκεβάρα δεν το βάζει κάτω. «Ένα, δυο, τρία, πολλά Βιετνάμ, αυτό είναι το σύνθημά μας», προσπαθεί να εμψυχώσει τους συντρόφους του. Όμως η Κοτσαβάμπα, ο Ρίο Γκράντε και η Λα Ιγκέρα θα γίνουν συνώνυμα της σύλληψης και της εκτέλεσης του Τσε. Ο θάνατος θα κλείσει το κεφάλαιο της ζωής του, η αιωνιότητα θα κάνει το όνομά του σύμβολο. Hasta la victoria siempre…

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΤΣΕ

Στη συνέχεια θα θυμηθούμε μέσα από 35 χρονολογίες την πορεία του Τσε Γκεβάρα προς τον θάνατο, 48 χρόνια μετά την 9η Οκτωβρίου του 1967, αρχίζοντας από τη στιγμή που μπήκε στη Βολιβία με πλαστό διαβατήριο μέχρι τη μέρα που τάφηκε – για δεύτερη φορά – στην αγαπημένη του Κούβα.

– 3 Οκτωβρίου 1965: Σε ένα δημόσιο λόγο του, ο Φιντέλ Κάστρο διαβάζει την αποχαιρετιστήρια επιστολή που έγραψε ο Τσε – ήδη από τον Απρίλιο – και με την οποία παραιτείται από όλες τις θέσεις που κατέχει στην κουβανέζικη κυβέρνηση. Το γράμμα καταλήγει: «…νιώθω ότι εκπλήρωσα το καθήκον που με έδενε με την κουβανέζικη επανάσταση και λέω αντίο σε σένα, στους συντρόφους, στο λαό σου που πλέον είναι και δικός μου».

– Φθινόπωρο 1966: Ο Τσε Γκεβάρα φτάνει στη Βολιβία κάπου ανάμεσα στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Σεπτέμβρη και την πρώτη εβδομάδα του Νοέμβρη, σύμφωνα με διαφορετικές μαρτυρίες. Περνάει τα σύνορα με ψεύτικο διαβατήριο της Ουρουγουάης και σκοπό να οργανώσει ένα αντάρτικο κίνημα. Διαλέγει τη Βολιβία για πολλούς λόγους. Πρώτον γιατί η παρουσία των αμερικανικών μυστικών δυνάμεων είναι μικρή σε σχέση με άλλα κράτη της περιοχής. Δεύτερον γιατί η φτώχεια είναι τόσο μεγάλη που οι κάτοικοι θα δεχτούν πιο εύκολα μια επαναστατική ιδεολογία και τρίτον γιατί συνορεύει με πέντε άλλα κράτη, πράγμα που θα βοηθήσει την εξάπλωση της επανάστασης, αν το αντάρτικο πετύχει.

Η φωτογραφία ήταν το μεγάλο χόμπι του Γκεβάρα

– Άνοιξη 1967: Από τον Μάρτη μέχρι τον Αύγουστο του 1967, ο Τσε και οι αντάρτες του χτυπούν «κατά βούληση» τις Βολιβιανές Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίες αριθμούν περίπου 20.000 άνδρες. Σε αυτό το διάστημα σκοτώνεται ένας αντάρτης και 30 Βολιβιανοί στρατιώτες.

– 28 Απριλίου 1967: Ο στρατηγός Οβάντο του Βολιβιανού στρατού υπογράφει ένα σύμφωνο συνεργασίας με τον αμερικανικό στρατό, σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ θα εκπαιδεύσουν, θα εκγυμνάσουν και θα οργανώσουν τους βολιβιανούς στρατιώτες.

– 11 Μαΐου 1967: Ο Ουόλτ Ρόστο, σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, στέλνει ένα σημείωμα στον Λευκό Οίκο, στο οποίο γράφει ότι έχει στα χέρια του την πρώτη αναφορά σύμφωνα με την οποία ο Τσε Γκεβάρα είναι ζωντανός και επιχειρεί στη Νότια Αμερική.

Το περίφημο «πορτραίτο» του Αλμπέρτο Κόρδα (1960)

– Ιούνιος 1967: Ο κουβανικής καταγωγής πράκτορας της CIA, Φέλιξ Ροντρίγκες μιλάει τηλεφωνικώς με έναν αξιωματούχο της CIA, ο οποίος του αναθέτει την αποστολή να βοηθήσει τους Βολιβιανούς να ανακαλύψουν και να συλλάβουν τον Τσε Γκεβάρα. Βοηθός του θα είναι ο «Εδουάρδο Γκονσάλες», ενώ ο ίδιος θα χρησιμοποιεί το ψεύτικο όνομα «Φέλιξ Ράμος Μεδίνα».

– 26-30 Ιουνίου 1967: Ο Σοβιετικός πρωθυπουργός Αλεξέι Κοσίγκιν επισκέπτεται την Κούβα για συνομιλίες με τον Φιντέλ Κάστρο. Στο περιθώριο των συνομιλιών θέτει στον Κουβανό ηγέτη το θέμα της επαναστατικής δραστηριότητας στη Νότια Αμερική. Ασκεί κριτική στην παρουσία του Τσε στη Βολιβία και κατηγορεί τον Κάστρο για τη «ζημιά που προκαλεί στο κομμουνιστικό κίνημα με την υποστήριξή του σε διάφορες αντάρτικες ομάδες που αυτοαποκαλούνται σοσιαλιστικές ή κομμουνιστικές και οι οποίες κινούνται έξω από τα νόμιμα κομμουνιστικά κόμματα, αυτά δηλαδή που είναι αναγνωρισμένα από την ΕΣΣΔ». Η απάντηση του Κάστρο είναι ξεκάθαρη: «Θα υποστηρίξω το δικαίωμα κάθε Λατινοαμερικάνου να συνεισφέρει στην απελευθέρωση της χώρας του».

Comandante guerrillero Ernesto Che Guevara

– 2 Αυγούστου 1967: Οι Ροντρίγκες και Γκονσάλες φτάνουν στην Λα Πας της Βολιβίας, όπου και συναντώνται με όλους τους υπόλοιπους πράκτορες της CIA που βρίσκονται ήδη εκεί.

– 31 Αυγούστου 1967: Ο Βολιβιανός στρατός πετυχαίνει την πρώτη του νίκη εναντίον των ανταρτών του Τσε, σκοτώνοντας αρκετούς από αυτούς και καταφέρνοντας να συλλάβει τον Χοσέ Καστίγιο Τσάβες, γνωστό με το παρατσούκλι «Πάκο». Στο μεταξύ η υγεία του Κομαντάντε κλονίζεται.

Αβάνα, 1962. Ο Τσε μαζί με τον Νικίτα Χρουστσόφ

– 3 Σεπτέμβρη 1967: Ο Φέλιξ Ροντρίγκες πετάει από τη Σάντα Κρουζ στο Βαγεγκράντε για να ανακρίνει τον «Πάκο».

– 15 Σεπτέμβρη 1967: Βολιβιανά αεροσκάφη πραγματοποιούν ρίψη φυλλαδίων σε όλη τη χώρα, πάνω στα οποία αναγράφεται ότι η κυβέρνηση προσφέρει αμοιβή 4.200 δολαρίων για τη σύλληψη του Τσε Γκεβάρα.

– 18 Σεπτέμβρη 1967: Συλλαμβάνονται 15 μέλη μιας κομμουνιστικής ομάδας, επειδή προμήθευαν με εφόδια τους αντάρτες του Τσε στη νοτιοανατολική ζούγκλα της Βολιβίας.

Ψαρεύοντας μαζί με τον Κάστρο στα ανοιχτά της Αβάνας (1960)

– 22 Σεπτέμβρη 1967: Ο Τσε και η ομάδα του φτάνουν στο χωριό Άλτο Σέκο. Ο Ίντι Περέδο, ένας Βολιβιανός αντάρτης, εξηγεί στους χωρικούς τον σκοπό του αντάρτικου κινήματος. Λίγο αργότερα αναχωρούν παίρνοντας μαζί τους τρόφιμα.

– 23 Σεπτέμβρη 1967: Ο υπουργός Εξωτερικών της Βολιβίας, Γκεβάρα Άρσε, έχει στα χέρια του ατράνταχτες πλέον αποδείξεις, ότι ο ηγέτης των ανταρτών είναι ο Τσε Γκεβάρα. Ειδικοί συγκρίνουν δείγματα γραφής, αποτυπώματα και φωτογραφίες, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η ομάδα του Τσε αποτελείται από Κουβανούς, Περουβιανούς, Αργεντίνους και Βολιβιανούς. Ο Άρσε δηλώνει ότι «δεν θα αφήσουμε κανέναν να μας κλέψει τη χώρα».

– 24 Σεπτέμβρη 1967: Ο Τσε και οι άντρες του φτάνουν άρρωστοι και εξαντλημένοι στη Λόμα Λάργα, ένα ράντσο κοντά στο Άλτο Σέκο. Μόλις τους βλέπουν οι χωρικοί, φεύγουν όλοι εκτός από έναν.

– 26 Σεπτέμβρη 1967: Οι αντάρτες φτάνουν στο χωριό Λα Ιγκέρα και αντιλαμβάνονται πως όλοι οι άνδρες το έχουν εγκαταλείψει. Ενώ ετοιμάζονται να φύγουν, ακούνε πυροβολισμούς και αναγκάζονται να οχυρωθούν μέσα στο χωριό. Τρεις αντάρτες σκοτώνονται στη συμπλοκή και οι υπόλοιποι υποχωρούν προς τη μεριά του ποταμού Ρίο Γκράντε.

– 27 Σεπτέμβρη 1967: Μετά τη συμπλοκή στην Λα Ιγκέρα, ο Βολιβιανός στρατός κλείνει όλα τα περάσματα ώστε να εμποδίσει τη διαφυγή των ανταρτών και να τους παγιδεύσει. Συλλαμβάνεται ένας αντάρτης με το όνομα «Γκάμπα», ο οποίος βρίσκεται σε άθλια κατάσταση, γεγονός το οποίο ανεβάζει το ηθικό των στρατιωτών που συνειδητοποιούν ότι οι αντίπαλοί τους δεν είναι ανίκητοι.

Señor ministro. Ο Τσε στο υπουργείο Βιομηχανίας το 1963.

– 30 Σεπτέμβρη 1967: Ο Τσε και η ομάδα του παγιδεύονται από τον στρατό σε ένα φαράγγι της Βάγε Σεράνο, νότια του ποταμού Ρίο Γκράντε, στην περιοχή της Κοτσαβάμπα.

– 7 Οκτωβρίου 1967: Ο Τσε γράφει για τελευταία φορά στο προσωπικό του ημερολόγιο, έντεκα μήνες μετά την έναρξη του αντάρτικου στη Βολιβία. Στο μεταξύ η ομάδα του συναντάει μια γυναίκα που βόσκει κατσίκες και την ρωτούν αν υπάρχουν στρατιώτες στην περιοχή, χωρίς όμως να καταφέρουν να της αποσπάσουν πληροφορίες. Φοβούμενοι ότι μπορεί να τους καταδώσει, της δίνουν 50 πέσος για να εξασφαλίσουν τη σιωπή της. Το βράδυ καταφεύγουν σε μια ρεματιά στην Κεμπράδα δελ Γιούρο.

– 8 Οκτωβρίου 1967, νύχτα: Ο στρατός πληροφορείται ότι μια ομάδα από 17 αντάρτες βρίσκεται στην περιοχή. Πλησιάζει στη ρεματιά και στη συμπλοκή που ακολουθεί μέσα στη νύχτα, δυο Κουβανοί αντάρτες σκοτώνονται. Ο «Ραμόν» (Τσε Γκεβάρα) και ο σύντροφός του, «Γουίλι», προσπαθούν να ξεφύγουν, αλλά πέφτουν πάνω στους όλμους των στρατιωτών. Ο Τσε τραυματίζεται στο γαστροκνήμιο.

– 8 Οκτωβρίου 1967, πρωΐ: Μια γυναίκα ειδοποιεί τον στρατό ότι άκουσε φωνές στη ρεματιά του Γιούρο, κοντά στο σημείο του ποταμού Σαν Αντόνιο. Παραμένει άγνωστο αν πρόκειται για την ίδια γυναίκα που είχαν συναντήσει νωρίτερα οι αντάρτες. Μέχρι το ξημέρωμα, στην περιοχή αναπτύσσονται δυνάμεις του Βολιβιανού στρατού περικυκλώνοντας την ομάδα του Τσε.

Τσε και Κάστρο συνομιλούν

– 8 Οκτωβρίου 1967, μεσημέρι, ώρα 1.30: Αρχίζει η τελευταία μάχη του Τσε στην Κεμπράδα δελ Γιούρο. Ο Σιμόν Κούμπα (Γουίλι) Σαράβια, ένας βολιβιανός εργάτης ορυχείων, οδηγεί την ομάδα. Πίσω του ακολουθεί ο Τσε, ο οποίος δέχεται πυροβολισμούς στα πόδια του και σωριάζεται. Ο Γουίλι τον σηκώνει και προσπαθεί να τον μεταφέρει έξω από τη γραμμή του πυρός, αλλά μια σφαίρα τινάζει το μπερέ του Τσε από το κεφάλι του. Ο Σαράβια ακουμπάει τον Τσε στο έδαφος και αμύνεται πυροβολώντας. Οι Ρέιντζερς συγκεντρώνουν τα πυρά τους στους δυο αντάρτες και σφίγγουν συνεχώς τον κλοιό γύρω τους. Ο Τσε προσπαθεί να πυροβολήσει, αλλά του είναι αδύνατο. Τα πολλαπλά τραύματα τον έχουν εξουθενώσει και τη στιγμή που οι στρατιώτες εμφανίζονται μέσα από τους θάμνους, φωνάζει: «Μην πυροβολείτε. Είμαι ο Τσε Γκεβάρα και αξίζω περισσότερο για σας ζωντανός παρά νεκρός». Η μάχη τελειώνει γύρω στις 3.30. Ο Τσε συλλαμβάνεται.

– 8 Οκτωβρίου 1967, απόγευμα: Η είδηση της σύλληψης του Τσε φτάνει με κωδικοποιημένο μήνυμα στο αρχηγείο της Βαγεγκράντε: «Papa cansado» (ο μπαμπάς – κωδική ονομασία του Τσε – είναι κουρασμένος – δηλαδή τραυματισμένος). Ο στρατηγός Σεντένο διατάζει να μεταφερθεί ο Τσε μαζί με τους άλλους κρατούμενους στην Λα Ιγκέρα. Στρατιώτες κουβαλούν τον Κομαντάντε μέσα σε μια κουβέρτα, ενώ ο Σαράβια ακολουθεί από πίσω δεμένος. Φτάνουν στο χωριό λίγο μετά τη δύση και οι δυο κρατούμενοι κλείνονται στο σχολείο. Στη διάρκεια της νύχτας άλλοι 5 αντάρτες φυλακίζονται στον ίδιο χώρο.

Έτοιμος να μιλήσει σε ραδιοφωνικό σταθμό της Κούβας

– 9 Οκτωβρίου 1967, ξημερώματα: Ο Ουόλτ Ρόστο στέλνει εμπιστευτικό μήνυμα στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, με το οποίο τον ενημερώνει ότι οι Βολιβιανές αρχές συνέλαβαν και κρατούν αιχμάλωτο τον Τσε Γκεβάρα. Στο μεταξύ ο στρατηγός Σεντένο και ο Φέλιξ Ροντρίγκες φτάνουν με ελικόπτερο στην Λα Ιγκέρα. Επιθεωρούν τον χώρο και τους κρατούμενους. Χρόνια αργότερα σε μια συνέντευξή του, ο Φέλιξ Ροντρίγκες θυμάται: «Ο Τσε ήταν ξαπλωμένος μέσα στη βρομιά, τα χέρια του δεμένα πίσω από την πλάτη του. Έμοιαζε με ένα σωρό σκουπίδια, τα μαλλιά του λαδωμένα, τα ρούχα του κουρέλια. Είχα ανάμικτα συναισθήματα όταν τον πρωτοείδα στην Λα Ιγκέρα. Μπροστά μου βρισκόταν ο άνθρωπος που είχε σκοτώσει πολλούς συμπατριώτες μου. Αλλά παρόλα αυτά, όταν τον κοίταξα, ο τρόπος που κοίταζε το κενό…ειλικρινά ένιωσα λύπη για αυτόν».

Αμέσως μετά ο Ροντρίγκες στέλνει ένα κωδικοποιημένο μήνυμα στο αρχηγείο της CIA στο Λάνγκλεϊ και αρχίζει να φωτογραφίζει το ημερολόγιο του Τσε και άλλα έγγραφα. Αργότερα μιλάει για αρκετή ώρα με τον Τσε και τον φωτογραφίζει. Οι φωτογραφίες που τράβηξε ο Ροντρίγκες βρίσκονται ακόμα στα μυστικά αρχεία της CIA και δεν δόθηκαν ποτέ στη δημοσιότητα.

Τσε και Φιντέλ. Barbudos y Comandantes

– 9 Οκτωβρίου 1967, πρωί: Οι Βολιβιανές αρχές αντιμετωπίζουν πλέον το μεγάλο ερώτημα: τι να κάνουν τον Τσε Γκεβάρα; Αποκλείουν τη δίκη, αφού γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα στρέψει τα βλέμματα όλης της υφηλίου πάνω τους και θα προκαλέσει κύματα συμπάθειας και αλληλεγγύης στο πρόσωπο του Τσε. Αποφασίζουν τελικά να τον εκτελέσουν άμεσα, αλλά συμφωνούν ότι η επίσημη εκδοχή θα λέει ότι ο Κομαντάντε υπέκυψε στα τραύματά του στη διάρκεια της μάχης. Ο Φέλιξ Ροντρίγκες παίρνει εντολή από την ανώτατη στρατιωτική διοίκηση της Βολιβίας να θέσει σε ισχύ τις επιχειρήσεις «500» και «600». Το «500» είναι ο βολιβιανός κωδικός για τον Τσε και το «600» η κωδική διαταγή για την εκτέλεσή του. Ο Ροντρίγκες ενημερώνει τον Σεντένο για τη διαταγή, χωρίς όμως να παραλείψει να συμπληρώσει ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ, του έχει δώσει σαφείς οδηγίες να κρατήσει τον Τσε ζωντανό με οποιοδήποτε τίμημα. Η CIA έχει ήδη οργανώσει αερογέφυρα για τη μεταφορά του Γκεβάρα στον Παναμά, όπου και σκοπεύει να τον υποβάλλει σε εξαντλητικές ανακρίσεις. Ο Σεντένο όμως αποφασίζει να ακολουθήσει τις δικές του διαταγές και δίνει εντολή να εκτελεστεί ο Τσε. Ο Ροντρίγκες πηγαίνει στο σχολείο και ανακοινώνει στον κρατούμενο την απόφαση των Βολιβιανών αρχών. «Είναι καλύτερα έτσι. Ποτέ δεν έπρεπε να με πιάσουν ζωντανό», απαντά ο Τσε και δίνει στον Ροντρίγκες ένα μήνυμα για τη γυναίκα του και άλλο ένα για τον Φιντέλ. Οι δυο άντρες αγκαλιάζονται και ο Ροντρίγκες φεύγει.

Ανάβοντας το πούρο του. Ο Τσε «ανακάλυψε» τα habanos στην Σιέρα Μαέστρα. Κάπνιζε συνήθως Partagás ή H. Upmann

– 9 Οκτωβρίου 1967, μεσημέρι: Οι στρατιώτες ρίχνουν κλήρο μεταξύ τους για το ποιος θα εκτελέσει τον Τσε. Ο λοχίας Χάιμε Τεράν τραβάει το μικρότερο καλαμάκι και μπαίνει μέσα στο σχολείο για να πυροβολήσει τον Γκεβάρα. Με το που αντικρίζει τον τραυματισμένο επαναστάτη, ο Τεράν τρομοκρατείται και τρέχει πανικόβλητος έξω από την τάξη. Οι ανώτεροί του τον ξαναστέλνουν μέσα και ο Τεράν, χωρίς να κοιτάζει, πυροβολεί με ένα Μ2 Carbine τον Κομαντάντε στο στήθος, στα χέρια και τα πόδια. Είναι μία και δέκα το μεσημέρι όταν ο Τσε πέφτει νεκρός.

– 10 Οκτωβρίου 1967: Οι γιατροί Μοϊσές Μπαπτίστα και Χοσέ Μαρτίνες υπογράφουν στο νοσοκομείο «Señor de Malta» της Βαγεγκράντε το πιστοποιητικό θανάτου του Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα. Την ίδια μέρα ο στρατηγός Οβάντο ανακοινώνει επίσημα ότι ο Τσε είναι νεκρός.

– 11 Οκτωβρίου 1967: Ο στρατηγός Οβάντο ισχυρίζεται ότι η σορός του Γκεβάρα τάφηκε στην περιοχή της Βαγεγκράντε. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, παίρνει στα χέρια του μια αναφορά από τον Ουόλτ Ρόστο, σύμφωνα με την οποία «ο Τσε Γκεβάρα είναι νεκρός κατά 99%».

Το πτώμα του δολοφονημένου Τσε Γκεβάρα

– 12 Οκτωβρίου 1967: Ο Ρομπέρτο Γκεβάρα, αδερφός του Τσε, φτάνει στη Βολιβία για να παραλάβει τη σορό και να τη μεταφέρει στην Αργεντινή. Ο στρατηγός Οβάντο τον ενημερώνει ότι το νεκρό σώμα του αδερφού του αποτεφρώθηκε.

– 13 Οκτωβρίου 1967: Ο Ουόλτ Ρόστο στέλνει καινούργιο μήνυμα στον Τζόνσον και τον ενημερώνει ότι πλέον δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι ο Γκεβάρα είναι νεκρός.

– 18 Οκτωβρίου 1967: Ο Φιντέλ Κάστρο αποχαιρετάει τον σύντροφό του, Τσε, μαζί με πάνω από ένα εκατομμύριο Κουβανούς που κατακλύζουν την Plaza de la Revolución της Αβάνας. «Η ζωή του είναι μια ένδοξη σελίδα της ιστορίας. Οι δολοφόνοι του θα απογοητευτούν όταν συνειδητοποιήσουν ότι η τέχνη στην οποία αφιέρωσε τη ζωή και την εξυπνάδα του δεν μπορεί να πεθάνει», είναι τα λόγια του Φιντέλ.

Αξιωματικοί του Βολιβιανού στρατού φωτογραφίζονται μπροστά στον νεκρό Τσε, την επόμενη του θανάτου του

– 1 Ιουλίου 1995: Σε μια συνέντευξή του στον βιογράφο Γιόν Λι Άντερσον, ο Βολιβιανός στρατηγός Μάριο Βάργκας Σαλίνας αποκαλύπτει ότι ήταν παρών στη μαζική ταφή του Τσε και των συντρόφων του κοντά σε έναν αεροδιάδρομο έξω από την Βαγεγκράντε. Αρχίζει αμέσως η έρευνα για να εντοπιστεί ο τάφος, μια έρευνα που θα διαρκέσει δυο χρόνια.

– 5 Ιουλίου 1997: Ο βιογράφος του Τσε, Γιόν Λι Άντερσον, δημοσιεύει στους New York Times ένα άρθρο, στο οποίο αναφέρει ότι οι ειδικοί είναι πλέον 100% σίγουροι ότι ανακάλυψαν το λείψανο του Γκεβάρα στην Βαγεγκράντε.

– 13 Ιουλίου 1997: Ο κουβανέζικος λαός μαζί με τον Φιντέλ Κάστρο υποδέχονται σε μια λαμπρή τελετή στην Αβάνα το λείψανο του Τσε Γκεβάρα.

– 17 Οκτωβρίου 1997: Οι Κουβανοί κηδεύουν τον Τσε Γκεβάρα στην αγαπημένη του Σάντα Κλάρα.

Το μαυσωλείο του Τσε Γκεβάρα στην Σάντα Κλάρα της Κούβας

 

Πηγές: marxists.org, taringa.net, Larousse le siecle rebelle

Βίντεο: «A Cochamba me voy», το τραγούδι που έγραψε ο Χιλιανός Βίκτορ Χάρα για το αντάρτικο του Τσε στην Βολιβία

Βίντεο: «Hasta siempre Comandante», το τραγούδι που έγραψε ο Κουβανός Κάρλος Πουέμπλα για τον Τσε, την επόμενη της ανάγνωσης από τον Φιντέλ Κάστρο στους Κουβανούς της αποχαιρετιστήριας επιστολής του Γκεβάρα

ΠΗΓΗ

Η μέρα που έφυγε ο Cliff Burton

Παρασκευή, αρχές Οκτωβρίου του ’86, μόλις έχει τελειώσει η σχολική εβδομάδα. Καθώς οι παρέες ενώνονται και κατηφορίζουν σ΄ένα φαρδύ παράδρομο προς το κέντρο της πόλης, πέφτω πάνω στους κολλητούς το Ντίνο και το Σώτο, απ΄το διπλανό Λύκειο.

Με τη μία καταλαβαίνω ότι κάτι τρέχει.
Ο Σώτος κοιτάει τις μπότες του και δαγκώνει σκυφτός ένα Μάρλμπορο.
Το στόμα του έχει κρεμάσει προς τα κάτω, σε μια γκριμάτσα που έχω δει μόνο σε κάτι παραιτημένους γεροντάρες σε συνοικιακά καφενεία.
«Άσε ρε μ@λ@#α, σκοτώθηκε ο Κλιφ Μπάρτον, ρε μ@λ@#α . γ@μ&$έ τα να’ ουμ’.». Λιτός και περιεκτικός.
Τα πώς, τα γιατί και τα δηλαδή λύθηκαν γρήγορα.
Το λεωφορείο που μετέφερε τους Μetallica στην περιοδεία τους στη Σουηδία, ντελαπάρισε και  ο Cliff Burton κοιμόταν στη λάθος πλευρά. ΣΟΚ!
Ο Σωτήρης δε μιλιόταν. Το γκρουπ που είχε βγάλει τον καλύτερο μέταλ δίσκο της χρονιάς δεν υπήρχε πια.
Μόλις πριν καμιά δεκαριά μέρες μου είχε βάλει ν΄ακούσω όλη την πρώτη πλευρά του «Master Of Puppets» και αυτός ο ήχος που έβγαινε από τα ηχεία ήτανε συνταρακτικός.
Τα δύο επόμενα χρόνια – τόσο κράτησε η παθιασμένη σχέση μου με το γκρουπ – αντίκριζα με δέος τις φωτογραφίες του Μπάρτον σε εξώφυλλα, εσώφυλλα, αφιερώματα, αφίσες.
Έμοιαζε τόσο πιο μεγάλος από τους άλλους τρεις, πιο συνειδητοποιημένος.
Με το αραιό μουστάκι του, ντυμένος στα τζην πάνω-κάτω, με καμπάνες και μαλλί σέβεντυς μέχρι τη μέση, γάντι με κομμένα δάχτυλα και μπλούζες Samhain και Blue Oyster Cult.
Με τον δικό του αέρα είχαν φτάσει από το αντεργκράουντ στις πολυεθνικές. Με το δικό του ήχο, στις εισαγωγές («Battery», «Ride The Lightning»), ή στο ρυθμικό σκελετό («Master Of Puppets») έδενε κάθε κομμάτι και το έκανε να ακούγεται πειστικό. Άλλοτε σκληρό («Damage Inc.»), ή δυσοίωνα επικό («For Whom The Bell Tolls»), απόκοσμο («The Thing That Should Not Be»), σχιζοφρενικό («Welcome Home [Sanitarium]) ή σκοτοδίνειο («Fade To Black»).

Θυμάμαι πεντακάθαρα τη μέρα που έμαθα ότι πέθανε ο Cliff Burdon. Συνεχίζω ν΄ ακούω τα τρία πρώτα άλμπουμ τους (και το «Creeping Death E.P.»), όχι μόνο τιμής ένεκεν, αλλά επειδή έχουν αυτή τη νεανική πώρωση «μόνοι μας και όλοι τους», που την αντιλαμβάνεσαι και την αποκωδικοποιείς μόνο σε μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής σου και σχεδόν ποτέ αργότερα. Όσοι έχουν τους δίσκους αυτούς ή έχουν δει τις φωτογραφίες για τις οποίες μιλάω, ξέρουν τί εννοώ.
Ο εκφραστής αυτής της αίσθησης, μουσικά και αισθητικά ήταν και θα είναι ο Cliff Burton. Και από μια ακατανόητη αδικία της μοίρας σκοτώθηκε σαν σήμερα, 27.9.1986. Κανείς δεν ξέρει πού θα είχαν κατευθυνθεί οι Metallica αν ζούσε. Κανείς δεν μπορεί να στοιχηματίσει πού θα είχε βρεθεί το μέταλλο αν δεν έφευγε έτσι πρόωρα.

Υ.Γ. 1: Το πόσο λίγοι σε προσωπικότητα αποδείχθηκαν οι Μetallica και το πόσο λοξοδρόμησαν αφ΄ότου έχασαν τον «μεγάλο τους αδελφό» (έτσι τον έλεγαν οι ίδιοι) Κλιφ Μπάρτον, φάνηκε από τις εξωμουσικές τους δραστηριότητες (και τις πρωτοβουλίες του τύπου «δίνουμε εντολή να μηνυθούν όσοι κατεβάζουν τη μουσική μας») μέσα στα χρόνια και μάλιστα πολλές φορές. Η ίδια η μουσική τους πορεία με απεξάρτησε σχετικά εύκολα. Το «.And Justice For All« του ’88 μου είχε φανεί άνοστο και ανέμπνευστο, όσο κι αν προσπάθησα να το ακούσω προσεκτικά, με το λεξικό στο χέρι.
Το «Black Album« (δεν ντρέπομαι να πω ότι το πήρα την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του στην Αθήνα και περίμενα και από τους πρώτους στην ουρά στο «Rock City«) απέδειξε ότι είχαν πειστεί να κάνουν προκατασκευασμένα βήματα προς την ευρεία απήχηση, στην οποία τελικά παραδόθηκαν. Όλη τη τριετία ’91-’93 δεν ξέρω αν με ξενέρωνε περισσότερο το άθλιο grunge ή ότι η κάθε καρακαλτάκα λιγωνόταν με το «Nothing Else Matters«.
Όταν τους είδα το ’93 στη Νέα Σμύρνη ήταν πάρα πολύ καλοί, αλλά αυτό δεν έφτανε πια, γιατί τα πέντε συνεχόμενα χρόνια (1988-1993) χωρίς σκληροπυρηνικό ήχο, με -σκόπιμα- μέτριας ταχύτητας κομμάτια, με κραυγαλέα μεταστροφή στους στίχους (από το «Disposable Heroes» στην πολεμοκάπηλη αμερικανιά «Don’t Tread On Me«) και με κοινό που τους αποθεώνει ενώ είναι ολοένα και πιο άσχετο και mainstream, είναι πάρα πολλά.

Υ.Γ. 2: Το ότι έχουν βγάλει μετά το ’96 μέχρι και σήμερα «καλή μέταλ μουσική» την οποία ακούω – τουριστικά – έως και σήμερα, μεγαλώνει την ένταση της απουσίας του μεγάλου Ciff Burton. Στις 27.9.86 σκοτώθηκε σε δυστύχημα η ελπίδα για το μέλλον του μέταλ. Οι ορδές κάτι Blind Guardian και κάτι Five Finger Death Punch (με όλο το σεβασμό) θα μου επιτρέψετε να νιώθω ότι με επιβεβαιώνουν.
ΠΗΓΗ

ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΓΚΟΥ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΕΕ

Πώς λένε το μία εικόνα χίλιες λέξεις; Το γράφημα αποτυπώνει τον εξέλιξη του όγκου της μεταποίησης σε επιλεγμένες χώρες με έτος βάσης το 2001. (Αν τις προσθέσω όλες δεν θα βγάλετε άκρη) Μας έχουν πει ότι η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία που της παρουσιάστηκε με το ευρώ και δεν μετασχημάτισε την οικονομία της. Η ερώτηση είναι και ποιός το έκανε; Η Ευρωζώνη είναι πιο κάτω από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ισχυρές βιομηχανικά Ιταλία και Γαλλία είναι πιο κάτω από το 2001. Η Ισπανία που εκμεταλλεύτηκε τις ευκαιρίες; Πέτυχε τίποτα σπουδαίο; Πριν βιαστεί κάποιος να απαντήσει η Ιρλανδία, ας παρατηρήσει ότι ο όγκος μεταποίησης τετραπλασιάστηκε πριν το 2001 και αυξήθηκε 60% μετά το 2001, και οι λόγοι μάλλον δεν έχουν να κάνουν με την εισαγωγή του ευρώ αλλά με την χαμηλή φορολογία και άλλα. Για την μετά 2013 έκρηξη η αιτία μάλλον θα είναι η αποκατάσταση του τραπεζικού τομέα με κόστος βέβαια τον τετραπλασιασμό του δημοσίου χρέους. Η Γερμανία; Beggar thy neighbour … Όσο για την Ελλάδα, στον πάτο. Σε ποιόν έχει κάνει καλό το ευρώ; Κανένας γνωστικός; άλλη φορά άλλοι δείκτες … θα σας πεθάνω στις ερωτήσεις με την άγνοια μου

Washington Post: Ψάχνετε τα προβλήματα του ευρώ; Κοιτάξτε τη Φινλανδία!

Η αμερικανική Washington Post σε άρθρο της δείχνει μία οικονομία της Ευρωζώνης ως παράδειγμα για τα προβλήματα του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος -και, όχι, δεν είναι η Ελλάδα, αλλά μία απροσδόκητη χώρα υπόδειγμα: Η Φινλανδία.

Η εφημερίδα υποστηρίζει ότι ναι μεν το ευρώ δεν προκάλεσε την παρατεταμένη υφεσιακή τάση της φινλανδικής οικονομίας, αλλά εγείρει ουσιαστικά το ερώτημα εάν εμποδίζει την υπέρβασή της.

O οικονομικός συντάκτης της εφημερίδας Ματ Ο’ Μπράιεν χαρακτηρίζει την Φιλανδία «το παράδειγμα του γιατί δεν λειτουργεί το ευρώ»: Η χώρα, που έχει ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου, σχεδόν ανύπαρκτη διαφθορά και χαμηλό χρέος, έχει χρόνια να δει το ΑΕΠ της να αυξάνεται.

Η Φινλανδία ήταν ανέκαθεν μεσαίου μεγέθους οικονομία (που έχει περάσει παλιότερα και τις δικές της βαριές κρίσεις) και ο συντάκτης συνοψίζει ως εξής τις ρίζες των τωρινών της προβλημάτων: Ο «θάνατος» της Nokia, η οποία κάποτε είχε φτάσει να είναι το 4% ολόκληρης της φινλανδικής οικονομίας, η κάμψη στο εμπόριο ξυλείας λόγω της μετάβασης σε έναν κόσμο με λιγότερο χαρτί και, επιπλέον, τα προβλήματα στη ρωσική οικονομία που ήταν μία από τις σημαντικές αγορές για τις φινλανδικές εξαγωγές.

Τα προβλήματα αυτά δεν προκλήθηκαν από το ευρώ, όμως ο συντάκτης θεωρεί ότι το Ελσίνκι δεν έχει καταφέρει να τα υπερβεί εξαιτίας του ευρώ.

«Η Φινλανδία δεν μπορούσε να κάνει αυτό που κανονικά θα έκανε μία χώρα σε τέτοια περίπτωση, να υποτιμήσει το νόμισμά της» γράφει -δεν φταίει, υποστηρίζει, το ευρώ για τα προβλήματα της φινλανδικής οικονομίας, αλλά φταίει για το ότι δεν τα έχει ξεπεράσει.

Ο συντάκτης αντιλαμβάνεται ότι το επιχείρημά του μπορεί να μην φαίνεται πολύ ισχυρό, και για αυτό αντιπαραβάλλει τη γειτονική Σουηδία, η οποία έχει επιλέξει να μείνει εκτός Ευρωζώνης.

Η σουηδική οικονομία δεν είναι ευθέως συγκρίσιμη με την φινλανδική, όμως ο συντάκτης κάνει το βήμα να συγκρίνει την πορεία των δύο οικονομιών την τελευταία δεκαετία: Οι πορείες των δύο ΑΕΠ κινούνται παράλληλα και παρατηρείται ταυτόχρονα η κάμψη στην κρίση του 2008.

Όμως, η σουηδική οικονομία ανέκαμψε, αλλά η φινλανδική έχει μείνει στα ίδια επίπεδα.

το είδαμε στον  enallaktikos.gr

Ελλάδα- Ισλανδία: Μια ενδεικτική σύγκριση

Ο zerohedge παρουσιάζει ένα ακόμη πολύ ενδιαφέρον γράφημα για την Ελλάδα και την Ισλανδία.

Δυο χώρες, δυο κρίσεις χρέους, δυο διαφορετικές προσεγγίσεις.

Η Ισλανδία έγραψε στα παλαιότερα των υποδημάτων της μια προς μια τις νεοφιλελεύθερες συμβουλές της ΕΕ και του ΔΝΤ.

Έκανε στάση πληρωμών, υποτίμησε το νόμισμά της, εθνικοποίησε τις τράπεζες επέβαλε περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων και έδωσε το λόγο στους πολίτες μέσω δημοψηφισμάτων.
Σήμερα έχει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη.

Η Ελλάδα ακολούθησε κατά γράμμα τις εντολές της Τρόικας, όπως διατυπώθηκαν μέσω της ελληνικής κυβέρνησης και έμμισθων κονδυλοφόρων μεγάλων τραπεζών και επιχειρήσεων.

Οι πολίτες έχασαν πέντε χρόνια από το προσδόκιμο ζωής, οι εργασιακές συνθήκες επέστρεψαν στο καθεστώς του 19ου αιώνα, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε πέρα από 20% και το χρέος αυξήθηκε – συνθήκες οι οποίες είναι χειρότερες από την Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του ’30 και δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο σε καιρό ειρήνης.

Κάθε χώρα έχει τελικά την ηγεσία (και τα ΜΜΕ) που της αρμόζουν. Πολύ περισσότερο όμως έχει την κοινωνική γενοκτονία που αναλογεί στη συμπεριφορά της.

Γιατί το διπλό νόμισμα θα ήταν εθνική τραγωδία

Τα σενάρια για «Geuro» που ξαναφουντώνουν. Το ινστιτούτο Levy και η Deutsche Bank και οι καταστροφικές συνέπειες ενός παράλληλου χρηματοοικονομικού συστήματος

Τις τελευταίες μέρες «φούντωσαν» ξανά τα σενάρια για την εισαγωγή παράλληλου νομίσματος στην Ελλάδα. Η ασφυκτική κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου, η μεγάλη πτώση στα έσοδα, όπως καταγράφηκε στα επίσημα στοιχεία του προϋπολογισμού και τέλος οι συνθήκες ασφυξίας που επικρατούν στην ελληνική οικονομία, επαναφέρουν κάποιες προτάσεις, οι οποίες όμως δεν είναι καινούργιες. Ενδεικτικά ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης, μιλώντας την Πέμπτη σε εκπομπή της ΝΕΡΙΤ, αναφέρθηκε σε αυτό το σενάριο, το οποίο χαρακτήρισε ως έσχατη λύση αλλά δεν απέκλεισε ως ενδεχόμενο, σε περίπτωση που το ελληνικό δημόσιο επιδείξει αδυναμία να πληρώσει το σύνολο μισθών και συντάξεων, κάτι που η κυβέρνηση έχει μέχρι στιγμής αποκλείσει.

Είναι σαν να γυρίζουμε περίπου τρία χρόνια πίσω, στο καλοκαίρι του 2012, όταν λίγο μετά τις εκλογές του Ιουνίου, κάποιοι οικονομολόγοι επανέφεραν τη συγκεκριμένη πρόταση, καθώς η ελληνική οικονομία ήταν στην «εντατική» μετά από δύο σερί εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ τα δημοσιεύματα για Grexit μονοπωλούσαν, όπως και σήμερα, το ενδιαφέρον των διεθνών ΜΜΕ. Είχε προηγηθεί τον ίδιο χρόνο τον Μάιο, η πρόταση της γερμανικής τράπεζας Deutsche Bank, η οποία για πρώτη φορά μιλούσε δημόσια για ένα παράλληλο εσωτερικό νόμισμα, το Geuro, όπως το είχε χαρακτηριστικά ονομάσει, σε έκθεση της για την Ελλάδα. Η γερμανική τράπεζα πρότεινε τότε μια ενδιάμεση λύση, με την οποία η Ελλάδα δεν θα χρειαζόταν να εγκαταλείψει το ευρώ και παράλληλα οι εταίροι της στην Ευρωζώνη δεν θα χρειαζόταν να εγκαταλείψουν εντελώς… την Ελλάδα.

«Ο δρόμος της μικρότερης αντίστασης θα μπορούσε να είναι η διακοπή της χρηματοοικονομικής βοήθειας προς την ελληνική κυβέρνηση και η συνέχιση των πληρωμών για την εξυπηρέτηση του χρέους, καθώς και η σταθεροποίηση των ελληνικών τραπεζών σε μια ευρωπαϊκή bad bank», ανέφερε η Deutsche Bank και πρόσθετε: «σε αυτή την περίπτωση, ένα ελληνικό παράλληλο νόμισμα του ευρώ (το οποίο ονομάζει Geuro) θα μπορούσε να κάνει την εμφάνισή του όταν η κυβέρνηση εκδώσει IoUs (i owe you, υπογεγραμμένο έγγραφο με το οποίο ένα πρόσωπο αναγνωρίζει ένα χρέος) για να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις».

«Αυτό θα επιτρέψει επίσης στην Ελλάδα να εφαρμόσει μια υποτίμηση της ισοτιμίας χωρίς τυπικά να έχει βγει από την νομισματική ένωση. Αρχικά θα περιμέναμε μια μεγάλη υποτίμηση, αλλά οι ελληνικές αρχές θα είχαν τη δύναμη να σταθεροποιήσουν ή ακόμη και να ενισχύσουν ξανά την ισοτιμία του Geuro έναντι του ευρώ μέσω μιας δημοσιονομικής πολιτικής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, έτσι ώστε να αφήσουν ανοιχτή την πόρτα για μελλοντική επιστροφή στο ευρώ».

Στην ουσία η τράπεζα παραδεχόταν ότι η υιοθέτηση μια τέτοιας πρότασης ήταν ένα πρώτο βήμα επιστροφής στη δραχμή, με άλλο όνομα, και παράλληλα ένα «προσωρινό» αντίο από το κοινό νόμισμα.

Τα G- notes και το ινστιτούτο Levy

Όμως δεν ήταν μόνο η γερμανική τράπεζα που έχει προτείνει δημόσια μια τέτοια λύση. Σε συνέδριο στο Μέγαρο Μουσικής στις 8 και 9 Νοεμβρίου του 2013, παρουσία του αρχηγού τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα, το αμερικανικό think tank Levy είχε προτείνει την υιοθέτηση ενός «παράλληλου χρηματοδοτικού συστήματος», τα g- notes όπως τα ονόμασε, στην περίπτωση που η Ελλάδα και οι εταίροι της στην Ευρωζώνη δεν κατάφερναν να συμφωνήσουν σε «πάγωμα» χρέους και στην υιοθέτηση ενός σχεδίου Μάρσαλ για την ελληνική οικονομία. Την πρόταση αυτή την επανέφερε το Ινστιτούτο και λίγους μήνες μετά σε έκθεση του με τίτλο: «Geuro, ένα παράλληλο νόμισμα για την Ελλάδα».

Μάλιστα τη φόρμουλα αυτή έχει ήδη σπεύσει να υιοθετήσει και το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα «Εναλλακτική Λύση για τη Γερμανία», το οποίο έχει κάνει «εμπρηστικές» δηλώσεις για την Ελλάδα κατά καιρούς και αποτελεί τον μεγάλο «πονοκέφαλο» της Άνγκελα Μέρκελ και των συντηρητικών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) του συνασπισμού της. Ο εκπρόσωπός του, ο οικονομολόγος Μπερντ Λίκε από το Αμβούργο, πιστεύει ότι η κρίση του ευρώ μπορεί να λυθεί αν όλες οι χώρες της νότιας Ευρώπης, και όχι μόνο η Ελλάδα, επαναφέρουν το παλιό τους νόμισμα, παράλληλα με το ευρώ.

Τι προβλέπει αυτό το σχέδιο

Το παράλληλο χρηματοοικονομικό σύστημα, σύμφωνα με τη μελέτη «Strategic Analysis – Prospects and Policies for the Greek economy» του ινστιτούτο Levy, θα βασιστεί στην έκδοση νέων κρατικών ομολόγων, με χαμηλό ή καθόλου τόκο, με τα οποία το Κράτος θα πληρώνει υποχρεώσεις του (π.χ. επιστροφές φόρων, πληρωμές προμηθευτών κ.λπ.) και τα οποία θα δέχεται επίσης για εξόφληση οφειλών προς το Δημόσιο και θα έχουν ίση αξία με το ευρώ. Τα ομόλογα αυτά θα πρέπει να υποστηρίζονται από τα φορολογικά έσοδα, υπό την έννοια ότι, ενώ η κυβέρνηση θα τα χρησιμοποιήσει για να εξοφλήσει το χρέος μεταξύ αυτής και των πιστωτών της, θα γίνονται δεκτά pari passu (με ίδιους όρους) σε διακανονισμούς των φορολογικών υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα.

Τα νέα ομόλογα θα πρέπει να είναι μετατρέψιμα μόνο προς μία κατεύθυνση, από ευρώ σε Geuro για να αποφευχθούν κερδοσκοπικές επιθέσεις και να περιοριστεί η χρήση τους μόνο στις εγχώριες αγορές, όπως και για να μειωθεί η πιθανότητα μεταφορών καταθέσεων σε ευρώ εκτός της χώρας. Η διαδικασία αυτή αποτελεί στην ουσία την αρχή ενός νέου νομίσματος.

Με απλά λόγια το σχέδιο είναι όλες οι συναλλαγές με το εξωτερικό να εξακολουθούν να πραγματοποιούνται με το ευρώ και το Geuro ή η «νέα δραχμή» να χρησιμοποιείται για καθαρά εσωτερική κατανάλωση, για πληρωμές μισθών και συντάξεων και συναλλαγές εντός της χώρας.

Κάτι τέτοιο προφανώς και δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει. Αρχικά η υιοθέτηση ενός διπλού νομίσματος θα έδινε «σήμα» στις αγορές για την «αρχή του τέλους» της παρουσίας της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα. Αυτό που θα συμβεί είναι αυτό που πάντα συμβαίνει όταν σε μια οικονομία κυκλοφορούν δύο νομίσματα με διαφορετική αξία: οι πολίτες θα προσπαθήσουν να ανταλλάξουν το ταχύτερο δυνατό το εγχώριο νόμισμα με σκληρά ευρώ ή θα μεταφέρουν απλώς τις αποταμιεύσεις τους στο εξωτερικό. Αντί να τονώσει την οικονομία, το νέο νομισματικό καθεστώς θα ενισχύσει την παραοικονομία. Οι πολίτες θα πρέπει να διατηρούν δύο λογαριασμούς και κανείς δεν θα μπορεί να προβλέψει την αξία που θα έχουν αύριο τα χρήματά τους. Οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές και όπως έχουν αναλύσει ήδη οι σοφοί της γερμανικής κυβέρνησης, τα τεχνικά προβλήματα σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν πάρα πολλά.

Το χρέος σε ευρώ, οι συντάξεις και οι μισθοί σε Geuro

Ένα διπλό νόμισμα στην ουσία δημιουργεί δύο ζώνες. Την εσωτερική ζώνη με στοιχεία τη φτώχεια και την παραοικονομία, η οποία θα αποτελείται από τους μισθωτούς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που θα πληρώνονται σε νέο νόμισμα, υποτιμημένο ακόμη και κατά 50% – 60%, όπως είχε προβλέψει η Deutsche Bank. Και τη ζώνη που θα αποτελείται από τα διεθνοποιημένα τμήματα της οικονομίας που θα εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το ευρώ για τις συναλλαγές με το εξωτερικό και το διεθνές εμπόριο.

Το πιο σημαντικό είναι όμως ότι και στη λειτουργία της διπλής κυκλοφορίας, η Ελλάδα θα έπρεπε να αποπληρώνει το δημόσιο χρέος της σε ευρώ και να συνεχίσει να δανείζεται μόνο για να μπορεί να αποπληρώνει τόκους και χρεολύσια. Ενώ το χρέος μας θα είναι σε ευρώ, τα μισά από τα φορολογικά μας έσοδα θα είναι σε δραχμές, που σταδιακά θα χάσουν την αξία τους και την πιθανή κατάρρευσή τους, θα ακολουθούσε η κατάρρευση των τραπεζών και των επιχειρήσεων.

Ιστορικά όπου έχει εφαρμοστεί μια τέτοια λύση έχει φέρει μόνο φτώχεια και όχι… ανάπτυξη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το Der Spiegel σε άρθρο του τον Απρίλιο του 2013, «στο παρελθόν, έχουν χρησιμοποιηθεί συχνά παράλληλα νομίσματα σε μια οικονομία. Το γερμανικό μάρκο ήταν ένα συνηθισμένο νόμισμα στα Βαλκάνια κατά τη δεκαετία του ’90 και το αμερικανικό δολάριο είναι πολύ δημοφιλές σήμερα σε πολλές λατινοαμερικάνικες χώρες. Το Ελ Σαλβαδόρ, μάλιστα, κήρυξε το 2001 το δολάριο επίσημο νόμισμά του. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το ισχυρό νόμισμα υπερίσχυσε πάντα του αδύνατου παραλλήλου του. Οι πολίτες στα Βαλκάνια και τη Λατινική Αμερική ακολουθούσαν έναν οικονομικό κανόνα: το σταθερό νόμισμα είναι καλύτερο για την αποταμίευση, ενώ το αδύνατο δαπανάται το ταχύτερο δυνατό. Η ανταλλάσσεται».

Η Ελλάδα έχει νόμισμα: το ευρώ

Όλα τα παραπάνω εξακολουθούν να παραμένουν σενάρια. Η Ελλάδα μόνο για το 2015 χρειάζεται ακόμα να βρει 25 δισ. ευρώ για να καλύψει τις υποχρεώσεις της. Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε «κώμα» και η αγορά «στενάζει» από την έλλειψη ρευστότητας. Η νέα κυβέρνηση έχει μια μεγάλη ευκαιρία να συνδιαμορφώσει τους όρους ενός συμβολαίου με την Ευρωζώνη, που θα μας βγάλει από την ύφεση των τελευταίων ετών, με βάση τη συμφωνία του Eurogroup τον Φεβρουάριο. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δουλέψει εντατικά. Δεν μπορεί να χαθεί άλλος χρόνος, μόνο με επικοινωνιακές φιέστες και ιδεοληψίες που δεν βοηθούν κανέναν. Από την άλλη οι εταίροι μας και ειδικά η Γερμανία, πρέπει να κατανοήσουν ότι νέα μέτρα λιτότητας, μόνο δημοσιονομικού τύπου, δεν μπορούν να εφαρμοστούν πλέον σε μια χώρα με ανεργία 27% και «απώλεια» εθνικού πλούτου, της τάξης του 25% σε πέντε χρόνια.

Η Ελλάδα δεν χρειάζεται ούτε διπλό νόμισμα, ούτε bullying. Χρειάζεται μεταρρυθμίσεις και χρόνο να ανακάμψει. Ο χρόνος αρχίζει να λιγοστεύει. Όσο για τις μεταρρυθμίσεις καλό είναι να αρχίσουν να ασχολούνται πιο σοβαρά στην κυβέρνηση.

ΠΗΓΗ